P14010

รายการ “ชีวิต……ไม่สิ้นหวัง เติมพลังคนรุ่นใหม่”

ทางไทยทีวีสีช่อง ๓

ออกอากาศ วันที่ ๑๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๔๓

เรื่อง

ความรัก

พิธีกร รศ.ดร.ฉัตรสุมาลย์ กบิลสิงห์

พิธีกร สวัสดี ท่านผู้ชม รายการชีวิตไม่สิ้นหวัง เราพบกันทุกเช้าวันอาทิตย์ อาทิตย์นี้ เป็นอาทิตย์ที่ชาวโลกเขาสนใจเรื่องความรัก ถ้าไม่พูดถึงเรื่องความรัก ก็เหมือนว่าเราตกข่าว กราบนมัสการหลวงพ่อ วันนี้เราจะคุยกันเรื่อง ความรัก เป็นพระอย่างหลวงพ่อ มีความรักได้ไหมคะ

หลวงพ่อ ได้สิ ไม่รักจะให้เกลียดหรือไง พระพุทธเจ้าไม่ได้สอนให้เกลียด แต่รักตัวนี้ต้องหมายความ ร.เรือ ไม่ใช่ ล.ลิง

พิธีกร ในความรักที่หลวงพ่อมี ในความเป็นพระ มีความหมายว่าอย่างไร

หลวงพ่อ สะกด รัก ด้วย ร.เรือ แปลว่าปรารถนาดี ปรารถนาดี แปลว่า อะไร แปลว่า เมตตา ปรานี อารี เอื้อเฟื้อ ขาดเหลือคอยดูกัน ปรารถนาดีของมนุษย์ในความรักมีไหม ที่มนุษย์ต้องการมีอะไรบ้าง ต้องเอาตรงนี้มาพูดก่อน ดอกไม้ เกิดขึ้น ตั้งอยู่ดับไป ร่วงโรย ห่างไกล เดี๋ยวนี้ดอกไม้ไม่โรย แปลกมาก ปักแจกันไว้ตั้งปี ยังไม่โรย ดอกไม้ปลอม เดี๋ยวนี่คนปลอมเยอะ คนจริงหายาก ทองคำก็พอหา ไอ้ทองชุบมันเยอะเหลือเกิน มีคนดีก็มีคนชั่ว มีทองคำ ก็มีทองชุบ ขอเจริญพรว่า ความรักที่มนุษย์ต้องการมีอะไรบ้าง อาตมาจะพูดตรงนี้ก่อน ที่ถามว่าอาตมามีความรักหรือเปล่า ตอบว่ามีเลย พระพุทธเจ้าสอนให้เกลียดกันมีเหรอ สอนให้รักกันทั้งนั้น ปรารถนาดีต่อทุกคน อย่าไปเกลียดกัน อย่าไปอิจฉาริษยากันไม่ใช่หรือ สอนให้รักสามัคคี สร้างความดีร่วมกัน ร่วมกันคิด ร่วมกันประดิษฐ์สร้างสรรค์ ริเริ่มดำเนินการทันที อย่ารอรีประการใด เรียกว่าความรัก แต่ว่าความรักความที่จริงใจของมนุษย์ ขอเจริญพร ดอกไม้เป็นสัญลักษณ์แต่ไม่เป็นความจริงใจ เป็นของปลอม ไม่มีความรักจริงแต่ประการใด จะพูดให้ฟัง ๑๐ ข้อ ที่มนุษย์ต้องการในชีวิต

๑. ความรัก

๒. ความนิยมชมชอบ

๓. ความเลื่อมใสศรัทธา

๔. ความมีไมตรีจิตมิตรภาพ

๕. ความเอาใจใส่

๖. ความเคารพนับถือ

๗. ความเมตตา

๘. ความเห็นอกเห็นใจ

๙. ความเป็นกันเอง

๑๐. ความเป็นธรรมชาติ

พิธีกร เพราะฉะนั้น ความรักมีตระกูลของมันเลย ปัจจัยที่ทำให้มนุษย์มีความรัก ที่หลวงพ่อได้พูดไปแล้ว ก็ทำให้เราหันกลับมาดูว่าความรักที่เราให้กับคนอื่น หรือที่คนอื่นให้กับเรานั้น มันถูกต้องสอดคล้องกับองค์ประกอบ ๑๐ ข้อ นี้หรือไม่ คำถามข้อต่อมา คนเรานั้น บางทีก็รักเขามากเหลือเกิน แต่เขาไม่รักเราตอบ เพราะฉะนั้น ยิงทิ้งซะเลยดีไหม หลวงพ่อขา ความรักอย่างนั้นถูกต้องไหมคะ

หลวงพ่อ นี่จะออก ไตเติ้ล ให้ฟัง บางคนมีปริญญาโท มาร้องไห้ หลวงพ่อคะ เขาไม่รักหนูๆ นี่หนูเข้ามาใกล้ๆ เข้าไม่รักหนูไม่เป็นไร แผ่นดินไม่ไร้เท่าใบพุทรา จำไว้ คนอื่น เยอะแยะไปที่เขารักเรา ทำไมโง่ล่ะ ปริญญาโท ทำไมโง่ โปรดกรุณาไปรักคนที่รักเรา ไอ้คนที่ไม่รักเรา แล้วเราไปรักทำไม มันมีความหมายอยู่มาก ขอเจริญพรอย่างนี้ไปก่อน มีอะไรสงสัยถามเลย

พิธีกร สำหรับหลายคู่เลย ที่เป็นสามีภรรยากัน หรือเป็นคู่รักกัน ทำไมรักๆ ไปถึงได้จืดจางได้ ทำไมความรัก จึงมีขึ้นๆ ลงๆ

หลวงพ่อ ความรักขึ้นๆ ลงๆ เพราะคนไม่มีหลักความสัมพันธ์เข้าไม่ถึง ความรัก ตัวนี้ แปลว่า ผูกพัน ความดีมีต่อกันไหม ไม่มีเลยอย่าหาว่าอาตมาเสียดสีเลย ขอเจริญพร คนยุคใหม่สมัยนี้ เราช่วยเขาได้มาก เขาจะรักเรามาก เราช่วยเขาน้อยเขาจะรักเราน้อย เราหาโอกาสช่วยใครยังไม่ได้ เขาไม่รักเราเลย คนเดี๋ยวนี้เป็นอย่างนั้นแล้ว เพราะฉะนั้น ที่ถามว่าสามีภรรยา มีรักขึ้นๆ ลงๆ จืดจาง ไม่เสมอต้นเสมอปลาย เพราะเหตุใด

๑. เพราะรักในด้านกามคุณ

๒. รักในเรื่องทรัพย์สมบัติพัสถาน ว่าเขามีเงินมีทองแล้วรักเขา

เขามีกามคุณแล้วรักเขา ขอประทานโทษ จะพูดคำหยาบไปหน่อย แต่ต้องพูด อย่าเป็นคู่นอนกันเลย ขอให้เป็นคู่ทุกข์คู่ยากคู่ลำบาก กันเถิด ประเสริฐแล้ว ถึงจะรักกันทน เพราะเดี๋ยวนี้เป็นอย่างไร รักกันด้วยกามคุณเท่านั้น และรักกันด้วยทรัพย์สมบัติมีเงินมีทอง จึงเป็นความรักจืดจาง ขึ้นๆ ลงๆ เพราะฉะนั้นจึงขอสรุปว่า คนเราถ้าไม่มีความดีต่อกัน มักจะขึ้นๆ ลง ๆ มักรักกันในด้านกามคุณ เป็นคู่นอนไปคืนหนึ่งเท่านั้นหรือ ถ้าคนเรารักที่ความดีมีน้ำใจ มีอัธยาศัย วิสัยทัศน์ กว้างไกล โอบอ้อมอารี วจีไพเราะ สงเคราะห์ทุกคน วางตนเป็นกลาง มันก็จะไม่เป็นความรัก ขึ้นๆ ลงๆ จืดจาง กันได้ สามีภรรยา รักกันน้ำหนึ่งน้ำใจ ด้วยอัธยาศัย และ ความดีอันนี้ จะทำอะไรให้กันก็ได้ ไม่ได้รังเกียจเดียดฉันท์แต่ประการใด ถ้ารักในด้านกามคุณ ทรัพย์สมบัติทั้งหมด เลิกเลย ทำให้กันไม่ได้เลย อย่างนี้แน่นอนที่สุด

พิธีกร ท่านผู้ชมคะ เราอยู่ในรายการชีวิตไม่สิ้นหวัง เป็นตอนที่ ๒ กำลังถามหลวงพ่อ ถึง คำถามเด็ดว่า หลวงพ่อเองในชีวิตของหลวงพ่อ หลวงพ่อเคยมีความรักหรือเปล่า

หลวงพ่อ ขอเจริญพร ต้องบอกตรงเลยว่ามี มีแน่นอน ขอฝากไว้ ความรักที่พูดมาเป็นหลักธรรม เป็นการเมตตามีแต่เด็กแล้ว แต่ที่จะมีเป็นคู่ครองหรือ ชู้สาวไม่มี ก็ขอประทานโทษนะ เมื่อเป็นเด็กๆ หรือ รุ่นหนุ่ม ขึ้นมา เกลียดผู้หญิงมาก แล้วเกลียดพระด้วยนะ เกลียดพระเลยต้องมาเป็นพระ เกลียดผู้หญิง ผู้หญิงเต็มวัดหมดแล้ว เป็นหมื่นเป็นพัน พระองค์ไหนไม่รู้ถามว่าทำไมวัดนี้มีแต่ผู้หญิง ท่านไม่รู้กฎแห่งกรรม เกลียดผู้หญิง ผู้หญิงก็มากันเต็มหมด เกลียดพระก็ต้องมาเป็นพระ ขอเจริญพรอย่างนั้น ที่ขอนแก่นก็เป็นหมื่น ยิ่งเกลียดยิ่งเข้าใกล้ จำไว้ ยิ่งรักยิ่งออกห่างไกล เราไม่เกลียดได้ไหม แผ่เมตตาให้เกลียดออกไป รักเข้ามาแทนที่ สร้างความดีกันต่อไป ถึงจะถูก อาตมานี่ รักแบบชู้สาวไม่มี แต่ความรักทั่วไป เมตตาปรานี อารี เอื้อเฟื้อ ขาดเหลือคอยดูกัน มีแน่นอน ความรักอย่างนี้มีแน่นอน เรารักเขาทั่วไป แต่รักอะไรจะทนทาน รู้ไหม รักที่ทนที่สุด อาตมาสร้างมาแล้ว และหามาแล้วด้วย มีมาแล้วด้วย รักไม่มีเรื่องราวกับใคร องค์นี้รักไม่มีเรื่องกับใคร บางคนรัก มีเรื่องต้องอื้อฉาว บ้าบอคอแตก องค์นี้รักมาตั้งแต่เป็นเด็ก มาจนบัดนี้ ไม่มีเรื่องกับใครเลย ที่เรารัก

พิธีกร ท่านผู้ชมทางบ้านคะ ตอนนี้มีปัญหา ปัจจุบัน เราพบดาษดื่นมากขึ้น แต่ที่จริงแล้ว มีปัญหาตั้งแต่สมัย พุทธกาล นะคะ ก็คือผู้หญิงรักผู้หญิง ผู้ชายรักผู้ชาย หลวงพ่อขาเราจะปฏิบัติต่อเขาอย่างไร สมมุติว่าเราเป็นพ่อแม่เขา ที่มีลูกผู้หญิงที่ไม่ยอมรักผู้ชาย แต่จะรักผู้หญิงด้วยกัน เราเป็นพ่อแม่เราปฏิบัติอย่างไร คะ

หลวงพ่อ หลายปีมาแล้ว เขามาให้โอวาทนี่เจ้าบ่าวเจ้าสาว ยกตัวอย่าง นี่เจ้าบ่าวแต่งตัวใส่เสื้อสูท นี่เจ้าสาวแต่งตัวนุ่งกระโปรง เราก็ให้โอวาท สามีภรรยาต้องปกครองอย่างโน้น อย่างนี้ อธิบาย คู่รัก หรือคู่นอน เราก็สอนไป หนักนิดเบาหน่อย ให้อภัยกัน เราก็สอนไป เอ๊ะ สงสัย พ่อแม่ มาหมด เราก็เห็นหนอ ๆ เอ๊ะ แปลก ข้างนอกไม่เหมือนกัน แต่ข้างในเหมือนกัน แปลก ๆ มาก เลยเปลี่ยนคำพูดใหม่ หนูเอ๋ย แต่งงานกันดีแล้ว อยู่เย็นเป็นสุขตลอดไปนะ จะให้พรอยู่เย็นเป็นสุข ร่ำรวยสวยดี มีปัญญา แต่มีบุตร ธิดาคงไม่ได้ เพราะเหตุใด เพราะเหมือนกันเช่นนี้มีไม่ได้หรอก พ่อแม่ยิ้ม หลวงพ่อเก่งมาก รู้ รู้ต้องรู้ซิ ไม่รู้จะให้โอวาทได้หรือ มีบุตรธิดา ไม่ได้ แต่รวยได้ บัดนี้ยังอยู่ด้วยกัน มีปั๊มน้ำมัน ตั้ง ๓ ปั๊ม พ่อแม่จึงพูดขึ้นมาทันที ทั้ง ๒ ข้าง บอกหลวงพ่อ คะ ไม่ทราบจะแก้ไขอย่างไร แก้ไม่ได้ ต้องตามใจเขา ถ้าไม่แต่งให้จะฆ่าตัวตาย เดี๋ยวนี้ยังอยู่ด้วยกัน อาตมาพูดนี่แม่นมาก จนบัดนี้ยังไม่มีบุตรธิดาเลย มันจะมีได้อย่างไร เป็นผู้หญิงทั้งคู่เลย แต่พ่อแม่เขาไม่ว่ากัน ก็ขอเจริญพรเป็นกฎแห่งกรรม จากการกระทำมาแต่ชาติก่อน เขาต้องมาเป็นคู่ครองกันอย่างนี้ ห้ามไม่ได้ ไม่ต้องไปว่ากันเลย ว่าแล้วเสียเกรด เสียสเปค เสียไซเคิ่ล หมด

พิธีกร ถ้าอย่างนั้น พระพุทธศาสนาไม่รังเกียจ ใช่ไหมคะ

หลวงพ่อ ไม่รังเกียจ ท่านผู้ชมฟัง พุทธะเป็นผู้หญิงหรือผู้ชาย พุทโธ พุทธะ ไม่ลดละภาวนา มีผู้หญิงผู้ชายหรือเปล่า ไม่มีผู้หญิงไม่มีผู้ชาย ผู้หญิงก็เป็นได้ ผู้ชายก็เป็นได้ ทำไมจะไปรังเกียจกัน ผู้หญิงก็เป็นพระได้ ผู้ชายก็เป็นพระได้ ผู้หญิงบวชแทนคุณบิดามารดาได้ คือ มีไตรสิกขา ๓ ผู้ชายบางทีบวชเป็นพระ แต่ ไม่ปฏิบัติธรรม จะแทนคุณบิดามารดาได้อย่างไร แทนไม่ได้ นี่เป็นความจริงอย่างนี้ มีมานานแล้ว และอีกอย่างหนึ่ง บางทีนิสัยเขาเป็นผู้หญิง แต่เขามีลูกชายคนเดียว ลูกชายบวชให้พ่อแม่ก่อน บวชได้ บวชแล้วสึก เป็นผู้หญิงต่อไป ประกวดนางงามได้ที่ ๑ ตลอดเลย จนเขาบอกเลิกประกวด ซะที โล่เต็มบ้านแล้ว แต่ความจริงที่เกิดขึ้น ที่บวชไม่ได้คืออะไร คือ กระเทย มีเพศหญิง เพศชายทั้ง สองอย่าง อาตมาจับได้ที่วัดนี้ มีทั้งผู้หญิงผู้ชายเลย แต่นี่บวชไม่ได้ เป็นลูกเศรษฐีในกรุงเทพ เมื่อ ๓๐ ปี มาแล้ว ตั้งแต่สมัยมีเรือเขียวเรือแดง มาฝากไว้ ๑ เดือน อาตมาสงสัย แต่ จะไม่หักน้ำใจเขา ให้อยู่วัดให้ท่องหนังสือ และให้ปฏิบัติธรรมะ ปฏิบัติกรรมฐานไปก่อน เขาได้กรรมฐานเลย เขาจะไม่เสียใจ พอได้กรรมฐานเสร็จแล้ว เขาจะให้กะงานบวช ไม่มีคนแล้ว อาตมาก็เรียกมา บอกหนูมานี่ซิ พ่อนาคมานี่ บอกความจริงได้แล้ว ถ้าหากว่าเขายังไม่นั่งกรรมฐาน จิตยังไม่มั่นคง ยังไม่อดทน ถ้าบอกเขาจะฆ่าตัวตาย ถ้าเขาไม่ได้บวชเขาจะฆ่าตัวตาย ที่วัดนี้แน่นอน มาหลายวัดแล้ว บวชไม่ได้ มาวัดนี้เขาจะฆ่าตัวตาย ให้นั่งกรรมฐานก่อน ให้ปลงตกก่อน ให้อดทนก่อน พอปลงตกแล้ว เราก็บอกเลย นี่ขอโทษ ขอดูหน่อย ต้องบอกตรงๆ นะ เขาน้ำตาร่วงมาด้วยปีติ บอกเอาละ ไม่ได้บวชที่วัดนี้ไม่เป็นไรครับ ผมนั่งกรรมฐานได้แล้ว เลยก็ไปข้างใน ขอดู มีทั้ง ๒ เพศ อย่างนี้ บวชไม่ได้ แต่อย่างอื่นบวชได้ มันครบนี่ แต่มันเป็นที่จิตใจเฉยๆ จะเป็นชายก็ได้เป็นหญิงก็ได้ เพราะฉะนั้นขอเจริญพรว่า พุทธะ พุทโธ อิติปิโส ภควา หญิงก็ได้ ชายก็ได้ ขอเจริญพร อย่างนี้

พิธีกร ท่านผู้ชมคะ เรากำลังอยู่ในรายการชีวิตไม่สิ้นหวังตอนสุดท้าย เราคุยถึงความรักของ เลสเบี้ยน ความรักของ ทอมดี้ ทั้งหลาย แหล่ นะคะ คนพวกนี้ ผู้หญิงรักผู้หญิง ผู้ชายรักผู้ชาย คนเหล่านี้เขาจะปฏิบัติธรรมได้ไหม หลวงพ่อขา ในทางพระพุทธศาสนานี่นะคะ ปฏิบัติธรรมได้ไหมคะ

หลวงพ่อ ได้แน่ หมื่นเปอร์เซ็นต์เลย เพราะว่าที่วัดอัมพวันมีเยอะเลย มีมากมายเหลือเกิน เราก็ต้องคอยดูแลกันหน่อย เพราะฉะนั้น ต้องจัดประเภทไว้ บางทีแต่งตัวเป็น ผู้ชาย แต่เขาเป็นผู้หญิง แต่ใจเขาเข้มแข็งมาก ถือปฏิบัติธรรมได้เลย คนอื่นยังไม่ได้ สู้เขาไม่ได้ พวกจิตใจอย่างนี้ ได้ไวด้วย เพราะมั่นใจ มั่นใจตัวเองมาก แล้วก็สนใจตัวเองมากด้วย และก็อย่างผู้หญิง แต่งตัวเป็นผู้ชาย เขามั่นใจเขาเป็นผู้ชาย ปฏิบัติธรรมได้ด้วย ได้ดีกว่าคนอื่นหน่อย เพราะเหตุใด ใจมันมั่น ใจมั่นคงกว่าคนธรรมดามาก บางคนที่เป็นผู้หญิง แต่ใจเขาเป็นผู้ชายเนี่ย เขามั่นใจ เข้มแข็งอดทน แต่บางคนเป็นผู้ชายแท้ๆ แต่ชอบแต่งตัวเป็นผู้หญิง ใจเขาเป็นผู้หญิง แต่เขาไม่อ่อนแอ ไม่อ่อนไหว แต่อดทน มั่นคงในหลักธรรม ปฏิบัติ ได้ และได้ดีด้วย นี่มีตัวอย่างที่วัดนี้เลย เมื่อก่อนนี้อาตมาบอกไม่ได้ ตั้งกติกาใหม่ ถ้าคนที่เป็นผู้หญิงทำตัวเป็นผู้ชาย ผู้ชายทำตัวเป็นผู้หญิง จะไม่รับ เขาก็เสียใจ ก็เลยลองรับดูซิ ปรากฏว่าปฏิบัติ ดีกว่าคนอื่นอีก ตี ๓ ตื่นแล้ว เขาบอกว่าเนี่ย หลวงพ่อคะ หนูเนี่ย ร่างกายเป็นผู้ชาย แต่จิตใจเป็นผุ้หญิง ทำกับข้าวเป็นทุกอย่าง หนูใจอ่อน อยากจะใจแข็งมานั่งกรรมฐาน ก็เข้มงวดกวดขัน ตั้งใจเดินจงกรม ได้เลย ใจเข้มแข็งต่อไปอีก แต่พวกเขาไม่สามารถจะเปลี่ยนร่างกายของเขาได้

พิธีกร หลวงพ่อขามีอะไรจะอบรมสั่งสอน พวกเราไหมคะ ในช่วงนี้ เกี่ยวกับเรื่องความรักค่ะ

หลวงพ่อ อ๋อ เรื่องความรัก ขอเจริญพร คนเราเดี๋ยวนี้ขาดหลักธรรม รักกันเห็นแก่ชื่อเสียง รักกันเห็นด้วยกามคุณ และทรัพย์สมบัติทั้งนั้น รักความจริงนี่ หายากมาก ไม่มีความจริงใจต่อกันเลย รักที่มีความจริงใจต่อกัน คือ รักที่มีประโยชน์ หรือไม่มีประโยชน์ ความรักตัวนี้คือ ความรักในหลักธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า รักด้วยน้ำใจหายาก ไม่มีน้ำใจกันเลยสมัยนี้ เหี้ยมโหด ทารุณ โหดร้าย ฆ่าสัตว์ ตัวเป็นให้จำตาย จะมีความรักอะไรแน่นอน ไม่มีความรัก รักหลอกลวง หรือล้วงกระเป๋าเราเท่านั้น แถมทั้งรักทั้งแค้นทั้งแน่นในทรวง ทั้งหึง ทั้งหวง หนักหน่วง ในหัวใจ รักแค้นแน่นทรวงตลอดรายการ รักแท้หามีไม่ ขอเจริญพร คนที่รักแท้ นะ รักเป็นความจริงของชีวิต ชายจริงไหม หญิงแท้ไหม เป็นคนแก่ที่น่าบูชาไหม ความรักเปลี่ยนแปลง และแปรปรวน เปลี่ยนสภาพ จากความจริงใจเป็นคนที่ไม่จริงใจ เพราะฉะนั้น ความรักจึงต้องเป็นความจริงใจ ก็ขอฝากญาติโยมทั้งหลาย ด้วย โปรดรักด้วยความจริงใจ ช่วยเหลือกัน อารีอารอบ เอื้อเฟื้อ เผื่อแผ่ ต่อกันเถิด ประเสริฐแล้ว พ่อแม่โปรดช่วยลูก ดูแลลูกให้มากที่สุด ให้เขาได้เรียนหนังสือหนังหา ตลอดไปจนกว่าจะสำเร็จ ในวิชาการของเขาเหล่านั้น เป็นความรักของพ่อแม่ แต่หากว่าประชาชนคนไทย เดี๋ยวนี้เลิกรักกันน้อย เกลียดกันมากเหลือเกิน ขอให้รักกันมากๆ หน่อย เถอะ เดี๋ยวนี้รักน้อย เกลียดกันมาก แตกแยกกันมาก เป็นพรรคเป็นพวก มากมายหลายหลายด้วยความไม่ดีไม่ชอบ แต่ประการใด ขอให้รักสามัคคี ปรองดองเหมือนญาติพี่น้องกันต่อไป ไม่มีอะไรดีกว่า นี้ พี่จงรักน้อง น้องจงรักพี่ สร้างความดี ให้พ่อแม่ ต่อไป อย่าแย่งสมบัติพัสถานกันเลย พ่อเอ๋ย แม่เอ๋ย ช่วยลูกมาแล้ว เลี้ยงลูกได้ทุกคน แต่ลูกเอ๋ยเลี้ยงพ่อแม่ไม่ได้ ก็ขอฝากพี่น้องชาวไทยทั้งหลาย โปรดปรองดอง เหมือนญาติพี่น้องกันทุกคน บ้านใกล้เรือนเคียงช่วยเหลือกันตลอดไป พ่อแม่ช่วยดูลูก ลูกจงกตัญญูกตเวที ต่อพ่อแม่สืบต่อไป ก็เป็นผลสำเร็จในการรักสามัคคี สร้างความดี และปรองดอง สามีภรรยาอย่าทะเลาะกัน ขอบิณฑบาต อย่าทะเลาะกันเลย จงสร้างความดีไว้กับลูก ทำถูกไว้กับหลาน รักให้ถูกวิธี ทำความดี ให้ลูกดูต่อไป ขอเจริญพรอย่างนี้

พิธีกร กราบขอบพระคุณหลวงพ่อ ท่านผู้ชมในเรื่องความรัก ท่านหลวงพ่อได้ให้ประเด็นไว้ว่า มันมีปัจจัยที่เกี่ยวเนื่องกับความรัก เป็นฐานสนับสนุนความรัก ถึง ๑๐ อย่าง หวังว่าคงไม่ลืม ความรักต้องมากับความโอบอ้อมอารี คามรับผิดชอบ ฉะนั้นในคืนวันวาเลนไทน์ ถ้าจะรัก กันจริงก็ขอให้ถนอมรัก มีความรับผิดชอบ ซึ่งกันและกันจะนำไปสู่ปัญหา การทำแท้ง การหย่าร้าง ซึ่งถ้าหาก ว่ามีความรักที่แท้จริงแล้ว จะไม่เกิดปัญหาการทำแท้ง จะไม่เกิดปัญหากามรมย์ ที่นอกประเพณี วันนี้ก็ขอฝากคุณธรรมเหล่านี้ไว้ให้กับท่านผู้ชม ทั้งที่เป็นลูกๆ หลานๆ และทั้งคุณพ่อคุณแม่ ได้ช่วยกันดูแลบุตรหลาน ขอลาท่านผู้ชมไปก่อน สวัสดีคะ