ไตรสรณาคมน์

พระราชสุทธิญาณมงคล

K00050

โดยพยัญชนะ คำ ๆ นี้แยกได้เป็น ๓ บท คือ ไตร + สรณะ + คมนะ (หรือ อาคมนะ สำหรับภาษาไทย แปลว่า การถึงสรณะ ๓ อย่าง คำว่า อาคมนะ แปลว่า ถึงทั่ว หรือจะแปลว่า มาถึงความก็อย่างเดียวกัน)

โดยอรรถ คือความหมายนั้น หมายความว่า การถึงพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ว่าเป็นสรณะของตน คำว่าสรณะ แปลว่า ที่ระลึกถึง หมายความว่าเป็นที่จดจ่อของจิตทั้งในยามปกติและยามมีอันตราย ท่านเอาความหมายกันโดยทั่วๆ ไปว่าเป็นที่พึ่ง

โดยประวัติ การถึงสรณะ ๓ อย่างนี้ มีขึ้นเมื่อมีพระอรหันตสาวกเกิดขึ้นแล้วในศาสนานี้ ก่อนหน้าที่มีสรณะแต่เพียง ๒ คือ พระพุทธกับพระธรรม แต่ชั่วเวลาอันไม่นาน ก็เกิดพระอรหันตสาวกขึ้นในศาสนา หลังจากการตรัสรู้ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเพียง ๒-๓ เดือน ในครั้งแรกๆ การถึงสรณะนี้ เป็นการถึงของบุคคลผู้เลื่อมใสแล้วประกาศการถึงของตนออกมาเอง หาใช่เป็นการขอแล้วให้โดยไม่รู้ความหมาย หรือสักว่าเป็นพิธีไม่เลย แม้การบวชของภิกษุพระองค์ก็มิได้ทรงให้รับสรณะทั้ง ๓ นี้ เพราะเป็นสิ่งที่เขาถึงแล้วด้วยตนเอง แล้วจึงมาขอบวช พระองค์ทรงประทานการยินยอมให้บวชด้วยคำว่า มาเป็นภิกษุประพฤติพรหมจรรย์ ทำที่สุดแห่งทุกโดยชอบเถิด.