Kategorie: ธาตฺวตฺถสงฺคห
Zugriffe: 4801

ธาตุวตฺถสงฺคห

 

นโม ตสฺส ภควโค อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส

 

ปณามคาถา

วนฺทิตฺวา สพฺพธาตญฺญุํ, ชินํ ธาตุสรีรกํ;

ปุพฺพกฺขรานํ กเมน, วกฺขํ ธาตฺวตฺถสงฺคหํ.

 

๑. สราทิกธาตฺวตฺถกณฺฑ

๑.

อโก ภู กุฏิลคเต, ภูจู’กิ คติลกฺขเณ;

อกฺโก จุ ถุติตาเปสุ, ภูสฺวา’กฺโข พฺยาปสํหเต.

๒.

อค’คฺคา วงฺกคเต ภู, อคิ ภู คมเน สิยา;

องฺโค จุ สงฺขยานงฺเกสุ, อโฆ จุ ปาปการิเย.

๓.

อคฺโฆ มูลฺเย ภฺว’ฆิ นินฺทา-, คตฺยารมฺภชเวสฺว’โจ;

อพฺยตฺตวากฺเย ภู อจิ, คตฺยพฺยตฺตกปูชเน.

๔.

อจุ ภู คตฺยพฺยตฺตเก, อจฺโจ ปูชาย ภูจุโร;

อญฺจ’ญฺจุ คติปูชาสุ, วิเสสเน จ ภูจุโร.

๕.

อฉิ อญฺโฉ จ ภฺวายาเม, อโช เขปคตีสุ ภู;

อชิ ทิตฺติยํ จุ อชฺโช, สงฺขาเร ภู ตุ ลพฺภเน.

๖.

อญฺโช จุ มกฺขนพฺยตฺติ-, คติมิสฺสนกนฺติสุ;

อญฺชุ ภู มิสฺสวชฺเชสุ, อโฏ ภู คติยํ สิยา.

๗.

อฏฺโฏ ภู วธาติกฺกเม, จุ ตฺว’ปฺปีภาวนาทเร;

อโฐ อฐิ จ คเต ภู, อโฑ สฺวา’พฺยาปิ ภู’ยฺยเม.

๘.

อฑิ อณฺฑตฺเถ ภู อฏฺโฏ, ภฺว’ภิโยคอติกฺกม-;

หึสาสมาธีสฺว’โณ ภู, สทฺทชฺฌเย ทิ ชีวเน.

๙.

อโต พนฺธนคมน-, สาตจฺจปาปเนสุ ภู;

ภฺว’ติ พนฺเธ จฺว’ตฺโถ ยาเจ, อโท ภู ภกฺขรกฺขเณ.

๑๐.

ภฺว’ทิ พนฺเธ ภฺว’ทฺโท คติ-, ยาจตาเฬ จุภู วเธ;

อนฺโธ จุ ทิฏฺฐิวินาเส, ภูทฺย’โน ปาณชีวเน.

๑๑.

อป’ปฺปา ตา ปาปุเณ’พิ, สทฺเท ภู อพฺพ คุมฺพน-;

หึสาคตีสฺว’มฺโพ สทฺท-, รกฺขสฺสาทคตีสุ ภู.

๑๒.

อพฺโภ คติยํ ภู อภิ-, สทฺเท อโม จุภู คติ-;

ปีฬาโรคภตฺติสทฺท-, โภชเนสฺวย ภู คเต.

๑๓.

อโร ภู คตินาเสสฺว-, รโห โยคฺยจฺจเน จุภู;

อโล ภูสนสมตฺถ-, นีวารพนฺธเนสุ ภู.

๑๔.

อลิ พนฺเธ ภฺว’โว รกฺข-, พฺยาปาลิงฺคปิหาคเต;

ติตฺติสามตฺถฺยปเวส-, สตฺตาสวนปตฺถเน.

๑๕.

อิจฺโฉปฺปเท วุทฺธิคาห-, กรณาวคเม วเธ;

ปีติโสภาสฺวิตฺเยกูน-, วีสตฺยตฺเถสุ ภู สิยา.

๑๖.

อโส ภู ภูคตฺยาทาน-, ทิตฺติเขปฺยทเน กิภู;

สฺวา ตุ สงฺฆาตพฺยาเปสุ, สฺวาสุ พฺยาเป ทิ เขปเน.

๑๗.

อหิ ภู คตฺยํ จุ ทิตฺยํ, อโฬ ภู อุคฺคเม สิยา;

อิโต ปรํ ตุ น วกฺขํ, ภูติ สุทฺธภุวาทิกํ.

๑๘.

อาฉิ อายาเม ภวติ, อาโณ ตุ ภูจุ เปสเน;

อาโป พฺยาปเน ภูสฺวาจุ, อาปุธาตุ จุ ลมฺพเน.

๑๙.

อาวาวทารเณ อาโส, วิชฺชมานุปเวสเน;

อิ คตฺยชฺฌยนิจิฉาสุ, สทฺทหเน จ วตฺตติ;

เย คตฺยตฺถา เต พุทฺธฺยตฺถา, ปวตฺติปาปุณตฺถกา.

๒๐.

อิกฺโข ทสฺสนงฺเกสฺวิขิ, ขิคิ คตฺยํ อิโจ ถเว;

อิชิ อิญฺโชกมฺเป อิโฏ, คเต อิณุ คเต ตโน.

๒๑.

อิติ พนฺเธ อิทิ ปร-, มิสฺสเร ภฺวิธ สิทฺธิยํ;

ทิ ตุ วุทฺธฺยํ อินฺโธ ชุตฺยํ, อิริโย ชีววุตฺติยํ.

๒๒.

อิโล ภู กมฺปนคติ-, สยเน ภูจุ เขปเน;

อิโส ภฺวนฺเวสิจฺฉาคตฺยํ, ที คตฺยํ กี ตฺวภิกฺขเณ.

๒๓.

อิสิฑิ วิมทฺเท อิสุ, อิจฺฉากนฺตีสุ อิสฺส ตุ;

อิสฺสายํ อิโฬ ถวเน, ปวตฺตติ จุราทิโก.

๒๔.

ภฺวีกนฺติพฺยาปิปชน-, เขปขาเท ทิภู คเต;

อีชีชิ คตินินฺทาสุ, อีโฑ ภูจุ ถเว สิยา.

๒๕.

อีที สนฺทีปเน จุโร, อีโร วจนกมฺปน-;

คติเขเปสุ ภูจุโร, วตฺตตีติ ปกาสิโต.

๒๖.

อีโส ทานคติอุญฺฉ-, หึสาทสฺสนอิสฺสเร;

อีโหสฺสาเห อีโฬ ถุตฺยํ, อุ สทฺเท อุกฺข เสจเน.

๒๗.

อุขูขิ คติยํ อุโจ, สมวายรเว ทิภู;

ทิ มิสฺเส อุจฺฉ พนฺธน-, นิฏฺฐาติกฺกมวชฺชเน.

๒๘.

อุโฉ ปิปาสายํ อุฉิ, อุญฺฉิมฺหิ อุชุ อชฺชเว;

อุชฺโฌ อุสฺสคฺเค อุฏฺโฐฺป-, ฆาตฺยุโท โมทกีฬเน.

๒๙.

อุทิ ตินฺตปสเว รุ-, ทฺโท มิตสฺสาทกีฬเน;

อุทฺรโภ ภกฺเข อุทฺธโส, กีจุ อุญฺเฉ จุ อุกฺขิเป.

๓๐.

อุโป อุปปตฺติยํ จุ, อุพฺโพ อุพฺพี จ หึสเน;

อุพฺภุภุมฺภา ปูเร อุโล, ทาหทานคเวสเน.

๓๑.

อุโส ภู วธรุชาสุ, ทาเห ตุ ภู คหาทิโก;

อุสฺสูโย โทสาวีกเร, อุโห ตกฺยุฬ สํหเต.

๓๒.

อูโช ชีวนพเล จุ, อูณุ อจฺฉาทเน สิยา;

อูโน จุ หานิยํ อูโย, อูยี จ ตนฺตุปนฺติยํ.

๓๓.

อูโส โรเค อูโห ตกฺเก, เอ คตฺยํ เอชกมฺปน-;

ทิตฺตีสฺเวโฐ วิพาธายํ, เอโธ ตุ ลาภวุทฺธิสุ.

๓๔.

เอรฑิ หึสายํ เอโส, คติเอสนวุทฺธิสุ;

เอสุ คตฺยํ โอโข โสส, ภูสาสมตฺถวารเณ.

๓๕.

โจฺวโช พลเตเช โอโณ, ปสาเร ภฺโวป นิฏฺฐุเภ;

ถปเน จุ โอปุชิ ตุ, วิลิมฺปฺโยมา สมตฺถเน.

๓๖.

โอลชิ เขเป โอลโฑ, โอลฑิ ภูจุ อุกฺขิเป;

โอโห จาเค อํโส ภาค-, สงฺฆาเตสุ จุราทิโก;

อํโห คเต ภู ทิตฺตฺยํ จุ, อิเม สราทิธาตโว.

 

อิติ ธาตฺวตฺถสงฺคเห สราทิกธาตฺวตฺถกณฺโฑ ปฐโม.

 

สตฺตจตฺตาลีสสตาเนกตฺถ ธาตโว.


๒. กการาทิกธาตฺวตฺถกณฺฑ

 

๓๗.

กโก โลลิจฺฉาคพฺเภสุ, กกิ โลเล คเตปิ จ;

กกฺกกกฺขขกขา หาเส, กขิ กงฺขิจฺฉสํสเย.

๓๘.

กโค กฺริยายํ กโจ ภู, รวพนฺเธ ทิจุภู ชุเต;

กจิ ทิตฺติพนฺเธ กชิ, รุเห กชฺโช ตุ ปีฬเน.

๓๙.

กโฏ คติวสฺสาวเร, กฏิ คตฺยํ กโฐ สุส-;

กิจฺฉชีวปาเก กฐิ, ภู โสเส ภูจุ อชฺฌเน.

๔๐.

กโฑ อทนทปฺเปสุ, กฑิ ภู หสเน จุ ตุ;

เฉทเภทนรกฺขาสุ, กฑฺโฑ ตุ กกฺกเส สิยา.

๔๑.

กฑฺโฒ อากฑฺเฒ กโณ ภู, คตฺยํ อฏฺฏสฺสเรปิ จ;

จุภู นิมีลเน กณฺโฑ, ปริจฺเฉเท จ เฉทเน.

๔๒.

กณฺฑุโว หึสากณฺฑูติ-, เฉททฺรเวสุ กณฺเณ จุ;

สวเน จ เภเท กติ, สุตฺตชนนเฉทเน.

๔๓.

กตฺตโร สิถิลตฺเต จุ, กตฺโถ สิลาฆเน กโถ;

หึสาปาเก ภู วากฺเย จุ, กสิ วงฺกมฺหิ วตฺตติ.

๔๔.

กโท ภู โรทนาวฺหาน-, มเท ทิ พฺยากุเล กทิ;

กนฺโท จ อมเท ภูจุ, กทฺโท กุจฺฉิตสทฺทเก.

๔๕.

กโน ทิตฺติกนฺติคเต, กนุยี สทฺทอทฺทน-;

ทุคฺคนฺเธ กโป ภู สตฺติ-, ทยาจฺฉาเท จุภู จเล.

๔๖.

กปิ ภู ตกฺกลคนฺธ-, หึสาสญฺจลสตฺติสุ;

จุ คตฺยํ กปฺโป ภู สตฺยํ, จุ ตกฺกวิธิเฉทเน.

๔๗.

กโพ วณฺเณ กพฺโพ ทปฺป-, คตีสุ กมุ ภู คเต;

ภูจฺวิจฺฉายํ อุปสคฺค-, ปุพฺพโก วิวิธตฺถโก.

๔๘.

กมฺโพ สํวรจลน-, คเต กโร ตภู กเร;

สฺวา วเธ กรฑิ เจว, กรณฺโฑปิ จ ภาชเน.

๔๙.

กโล ภู สทฺเท จุ เขป-, คตีสุ คณเน จุภู;

กลทิ โรทนาวฺหาเน, กลโป จฺววิยตฺติยํ.

๕๐.

กลโว ทิ ภเย โหติ, กลโก กุจฺฉเน สิยา;

กลิทิ โรทเน กลฺโล, อสทฺทสทฺทกูชเน.

๕๑.

กโว ถุติยํ กโส ตุ, วิเลขสทฺทหึสน-;

คตีสุ วิปุพฺโพ ผุลฺเล, กสิ วิทฺธํสยายเน.

๕๒.

กสี คติสุสฺสเนสุ, กสฺโส กฑฺฒฺยํ กโฬ มท-;

เสกกกฺกสฺเส กา สทฺเท, กาโถ จุ หึสเน สิยา.

๕๓.

กาโล จุ กาลสงฺขฺยาเน, มนฺตเน จาลเนปิ จ;

กาโส กุสทฺทปกาส-, สชฺชเน ภู ชุเต ทิภู.

๕๔.

กาสุ ทิตฺติโสภเนสุ, กิ ภู ญาณุนฺนตีสุ สฺวา;

วเธ กิจิ มทฺทเน จุ, กิโฏ ภาเย ภเย คเต.

๕๕.

กิโต โรคาปนยน-, ญาณิจฺฉาวาสสํสเย;

กิตฺตธาตุ จุ สํสทฺเท, กิโป จุ ทพฺพเล สิยา.

๕๖.

กิโร วิกฺเขปวิกิเร-, เนกตฺโถพฺยยปุพฺพโก;

กิโล ภู สุกฺกกีฬาสุ, นุเท จุราทิโก ภเว.

๕๗.

กิลมุ เขเท กิลิโท, ทฺยทฺเท กิลิทิ โรทเน;

กิลิโส ทิ อุปตาป-, มลิเน ภูกิ พาธเน.

๕๘.

กิโลโต อทฺเท กิวิ สฺวา-, วเธ กิโส ทิ ขียเน;

กี ทพฺพวินิมเย กี, กีโฏ จุ พนฺธรญฺชเน.

๕๙.

กีโล พนฺเธ กีโฬ กีเฬ, กุ สทฺทจฺฉาทปูรณ-;

หึสาฏฺฏสฺสรคนฺเธ ภู, กุจฺฉายํ ภู คหาทิโก.

๖๐.

กุโก อาทาเน กุโจ ตุ, อุจฺจสทฺทปฏิกฺกม-;

โกฏิลฺลโรธสํโยค-, เลขเนสุ ปวตฺตติ.

๖๑.

กุญฺโจ โกฏิลฺลปฺปคตฺย-, นาทเร กุจฺโฉ จุ นินฺทเน;

กุชิ สทฺเท กุชุ เถยฺเย, กุชฺโช อโธมุขีกาเร.

๖๒.

กุโฏ ภู เฉทปฺปวตฺต-, วกฺเก จุ ทาหาปฺปสาทเน;

กุฏิ เวกลฺเล กุฏฺโฏ จุ, เฉทกุจฺฉาปตาปเน.

๖๓.

กุฐิ เวกลฺลาลสิย-, โสเกสุ กุฑ ภกฺขณ-;

กีเฬ กุฑิ ภู เวกลฺล-, ทาเห จุ รกฺขเวธเน.

๖๔.

กุโณ ตภู สทฺเท ภู ตุ, โปสเน จุ ตุ มนฺตเน;

กุโถ ปูติสํกิเลเส, กุถิ หึสากิลิสฺสเน.

๖๕.

กุนฺโถ กี ทุกฺขาลิงฺคเน, กุโท ตุ กีฬเน กุทิ;

มิจฺฉาวากฺเย จุ กุทฺโท ตุ, กีเฬ กุโธ ทิ โกปเน.

๖๖.

กุโป ทิ โกเป จุ ชุติ-, ทุพฺพลฺเลฺย กุปิ วา กุพิ;

ภูจุ อจฺฉาเท กุมาโร, กุมาโลปิ จุ เกฬิยํ.

๖๗.

กุโร สทฺทอกฺโกเสสุ, กุโล สนฺตานสํวร-;

สงฺขฺยานพนฺธสงฺฆาต-, พนฺธูสุ จาติ เกจน.?

๖๘.

กุโส ภู โรทนาวฺหาน-, เฉทภูทานสญฺจย-;

ปูรณาจฺฉาทากฺโกเสสุ, ทฺยาลิงฺเค กี ปกาสเน.

๖๙.

กุสิ ภูจุ ชุตฺยํ กุสุ, ทิ ทิตฺติหรเณ กุโห;

วิมฺหาปเน จุ กุโฬ ตุ, ภกฺเข กู ภูกิ สทฺทเน.

๗๐.

กูโช หิกฺกเน กูโฏ จุ, ทาหปฺปสาทมนฺตน-;

อทานาปวาเท กูโฑ, ฆนีภาเว จ ภกฺขเณ.

๗๑.

กูโณ สงฺโกเจ จุ กูโป, ทุพฺพลตฺเต จุ กูล ตุ;

อาวเร เก สทฺเท เกโต, นิมนฺตเน จุราทิโก.

๗๒.

เกโป เกโล จ จลน-, คตฺยํ เกเล มมายเน;

เกโว เสวนเสเกสุ, โกฏฺโฏ ตุ ภูจุ เฉทเน.

 

อิติ ธาตฺวตฺถสงฺคเห กการาทิกธาตฺวตฺถกณฺโฑ ทุติโย.

ตึสสตาเนกตฺถ ธาตโว.


๓. ขาทิตฺยกฺขราทิกธาตฺวตฺถกณฺฑ

๗๓.

ขกฺโข หสเน ขโจ กี, ภูติสุทฺเธ จุ พนฺธเน;

ขโช มถหึสเนสุ, โหตีติ ปริทีปิโต.

๗๔.

ขชิ ภู ปงฺคุลทาน-, คเต จุ กิจฺฉชีวน-;

รกฺเข ขชฺโช ภกฺขพฺยถ-, มชฺชเน ขฏ กงฺขเน.

๗๕.

ขฏฺโฏ สํวเร จุ ขโฑ, เภเท ขฑิ จุ เฉทเน;

ภู มเถ ขโณ โต วเธ, ภูวาทิ ตุ วิทารเณ.

๗๖.

ขโท เถริยหึสาสุ, ขทิ ปกฺขนฺทนุทฺธเร;

ขทฺโท หํสเน ขนฺโท ตุ, คติยํ โสสเนปิ จ.

๗๗.

ขนฺโธ จุ ราสิกรเณ, ขนุ วิทารเณ ขโป;

เขเป จุ ขปิ สหเน, ขพฺโพ ทพฺเพ คเตปิ จ.

๗๘.

ขมฺโพ คตฺยํ ขภิ ขมฺโภ, ปริพนฺธูปถมฺภเน;

ขมาโย ธุเต ขมีโล, นิเสเธ ขมุ ขนฺติยํ.

๗๙.

ขโร ขยเสกนาส-, ผารุสฺสกมฺปเน ขโล;

ภู สญฺจยจลเน จุ, โสธนมฺหิ ขโส วเธ.

๘๐.

ขโฬ จุ เภเท ขา ขฺยา จ, กถเน ปากเฏปิ จ;

ขาโท ภกฺขเณ ขาทิ ตุ, ปริฆาเต ปวตฺตติ.

๘๑.

ขิ ภู อิสฺสเร ทิ โกเธ, ภูกี คเต ทิภู ปน;

นิวาเส ภูทิสฺวา ขเย, ทิสฺวากี หึสเน สิยา.

๘๒.

ขิโฏ ขิโฑ ภยภาเย, ขิโณ โต วธิ ภู ขเย;

ขิโท ภู ฆาตเน ตุ ทิ, ตเส ทิรุ ตุ ทีนิเย.

๘๓.

ขิโป ภู อพฺยตฺตสาเท, ภูทิสฺวา โนทเน ขิปิ;

คตฺยํ ขิโล กฐินตฺเต, ขิวุ ภูทิ นิรสฺสเน.

๘๔.

ขี วเธ ภูทิสฺวา ขเย, ขีโช หิกฺกมฺหิ ขีว ตุ;

ทปฺเป ขุ ภู สทฺเท กีสฺวา, อุทฺธาเร ฉาทเนปิ วา.

๘๕.

ขุชุ เถยฺเย ขุโฑ ขุฑิ, จุ เภเท ขุฑิ ขญฺชเน;

ขุโณ โต หึสเน ขุโท, ปิปาสาสหกีฬเน.

๘๖.

ขุทิ นฺหานุทฺธรุปฺลุเต, ขุทฺโท กีเฬ ขุโภ ทิภู;

กี สญฺจเล ภู สงฺโกเจ, ขุมฺโภ ตุ สฺวากิ โรธเน.

๘๗.

ขุโร เฉทวิเลเขสุ, ขุสิ ขุํโส จุ ขุํสเน;

ขุโฬ พาลตฺตภกฺเข เข, สตฺตาขาทนหึสเน;

ขยเถริยขนเน, เขโฏ เขโฑ จุ ภกฺขเน.

๘๘.

เขโป จุ เปรเณ เขโล, คติจาเลสุ เขวุ ตุ;

เสวเน เขโฬ จุ ภกฺเข, โขโฏ โขโฑ จุ เขปเน;

ภู ตุ คตฺยาฆาเต โขโร, โขโล จ ขญฺชเน สิยา.

อิติ ขาทิธาตโว สตฺตติ.

 

๘๙.

คคฺโฆ หาเส คโช ภูจุ, สทฺเทปิ จ มเท คชิ;

รเว คชฺโช ภูจุ คชฺเช, สทฺเท จ คฑ เสจเน.

๙๐.

คฑิ คณฺฑสนฺนิจเย, คโณ สงฺขยานเน จุโร;

คตฺโต จุ เสถิลฺเย คถิ, ชิมฺเห คนฺโถ กีจุ ทพฺภเน.

๙๑.

คโท ภู ภาเส จุ เมฆ-, สทฺเท คทฺโท จุภู รเว;

คทฺโธ จุ อิจฺฉายํ คนฺโธ, จุ สูจเฉทหึสเน.

๙๒.

คพฺโพ คตฺยํ จุภู ทปฺเป, คมฺโพ คติมฺหิ คพฺภ ตุ;

กฺรูรธาเร คมุ คตฺยํ, อาปุพฺโพ จฺวธิวาสเน.

๙๓.

คโร ภู เสกุคฺคเมสุ, จุ ญาณญาปนุคฺคเม;

ครโห นินฺทเน ภูจุ, คโล ภฺวสฺเน จุภู สเว.

๙๔.

คเวโส มคฺคเน ภูจุ, คโส ตุ ภูจุ ภกฺขเน;

คโห อาทาเน คภูจุ, ทุพฺโพเธ ตุ จุราทิโก.

๙๕.

คโฬ ปคฺฆเร คา สทฺท-, คติโถมนชาติสุ;

คาโธ ปติฏฺฐิจฺฉาคนฺเถ, คาหู วิโลฬเน สิยา.

๙๖.

คิธุ ทฺยภิกาเม คิโร, คิโล จ นิคิเร คิเล;

กิลเม คิเลโว เสเว, คิเลโส อนุเอสเน.

๙๗.

คุ สทฺทกรีสุสฺสคฺค -, อคฺคเม คุ จุ โจริเย;

คุโช คุชิ จ อพฺยตฺต-, สทฺเท คุฐิ จุ เวฐเน.

๙๘.

คิฑิ จุ รกฺขาเวฐน-, จุณฺเณ คุโณ จุ มนฺตเน;

คุโท กีฬายํ คุทฺโท ตุ, ภูจุ กีฬานิเกตเน.

๙๙.

คุโธ ภู กีฬเน ภูทิ, เวฐเน กี ตุ โสจเน;

คุโป ภู โคปนินฺทาสุ, ทิ พฺยากุเล จุ ทิตฺติยํ.

๑๐๐.

คุผิ คุปฺโผ จ คนฺถเน, คุพฺโพ ตุ อุยฺยเม สิยา;

คุมฺโพ ปิณฺฑีกเร คุโร, หึสาคตฺยํ ทิภูยฺยเม.

๑๐๑.

คุหู สํวรเณ คุโฬ, รกฺขาพฺยาฆาตโมกฺขน-;

ปริวตฺเตสุ คู วจฺจ-, จาเค คูโร คุรตฺถโก.

๑๐๒.

เค สทฺเท ภูสฺวา เคทุ จ, เคโป จ คติจาลเน;

เคโว เสวเน เคโส ตุ, อนฺเวเส โคฐ สํหเต;

โคตฺโต โคตฺโถ จ วํสมฺหิ, โคโม จุ เลปเน สิยา.

อิติ คาทิธาตโว เตสฏฺฐิ.

 

๑๐๓.

ฆคฺโฆ หาเส ฆโฏ ภูจุ, เจตายํ จุ ตุ หึสน-;

ทิตฺตีสุ ภูจุ สงฺฆาเต, ฆฏิ รเว จุภู ชุเต.

๑๐๔.

ฆฏฺโฏ จุ ตาฬนีหาสุ, จุภุ ตุ จลเน ฆฑิ;

ฆฏฺฏเน ฆณุ โต ชุตฺยํ, ฆพฺโพ ฆมฺโพ จ ยายเน.

๑๐๕.

ฆโร จุ ฉาทเน ภูจุ, เสเก ฆโส ตุ ภกฺขเณ;

ฆสิ ฆํเส ฆสฺสุ จุณฺเณ, ฆา คนฺธคฺคหเณ ทิภู.

๑๐๖.

ฆิณิ อาทาเน ฆิณุ โต, ทิตฺติยํ ฆุ รเว ฆุโฏ;

ปริวตฺตนพฺยาฆาเต, ฆุโณ ภเม คเตปิ จ.

๑๐๗.

ฆุณิ คาเห ฆุณฺโณ ภม-, คตีสุ ฆุร เภรว-;

สทฺเท ฆุโส จุภู สทฺท-, ถุตีสุ ภู ตุ หึสเน.

๑๐๘.

ฆุสิ กนฺติกเร ฆุโฬ, พฺยาฆเต ฆูร ชีรเณ-;

หึเส ทิ ฆํโส ฆํสเน, ภูจุโร ภู ตุ รกฺขเณ.

 

อิติ ธาตฺวตฺถสงฺคเห ขาทิตฺยกฺขราทิกธาตฺวตฺถกณฺโฑ ตติโย.

เอกูนสฏฺฐิสตาเนกตฺถ ธาตฺโว.


๔. จวคฺคฏวคฺคอฏฺฐกฺขราทิกธาตฺวตฺถกณฺฑ

 

๑๐๙.

จโก ติตฺติปติฆาต-, ปริวิตกฺกทิตฺติสุ;

จกาโส ทิตฺติยํเยว, จกิ จงฺโก จ จญฺจเล.

๑๑๐.

จกฺโก จุ พฺยธนนาส-, พฺยากุเล จกฺก ทสฺสน-;

วาจาสฺสาทวิภาเวสุ, จโฆ สฺวา ฆาตเน สิยา.

๑๑๑.

จจฺโจ ภูจุ คตฺยกฺโกส-, กถเน จญฺจุ ยายเน;

จโช จาเค จโฏ ภูจุ, เภทเน จุ วเธ สิยา.

๑๑๒.

จฑิ จณฺโฑ จุภู จณฺเฑ, จโณ ทานคติพฺพธ-;

สทฺเทสุ จโต จโท จ, ยาเจ จทิ หิลาทเน;

ทิตฺติอิจฺฉากนฺตีสุ จ, จโน ตุ สทฺทหึสเน.

๑๑๓.

จโป ภู ปิเห จุ กกฺเก, จปิ คตฺยํ จุ จพฺพ ภู;

คติยํ จุภู ภกฺขเณ, จมฺโพ จ คติภกฺขเณ.

๑๑๔.

จมุ ภูสฺวา ภกฺเข อา จุ, โธวนมฺหิ จโย คเต;

จโร คตฺยาจารภกฺเข, จุ ตฺวสํสยสํสเย.

๑๑๕.

จโล ภู กมฺปวิลาส-, คตีสุ จุ ตุ โปสเน;

จโส วธภิกฺเข จโห, สาฐฺเย-(ก. สาเธยฺเย) ภูจุโร สิยา.

๑๑๖.

จาโย ปูชานิสามเน, จิ จเย สฺวากีภูจุ อุ;

วฑฺฒเน อป ภินฺทเน, นฺโย เฉ สํอุ สมุจฺจเย.

๑๑๗.

จิกฺโก จุ ปีฬเน จิกฺโข, พฺยตฺตวาจาย จิงฺคุโล;

ปริพฺภเม จุ จิโฏ ภู, ภยกฺโกเส จุ เปสเน.

๑๑๘.

จิโต จุ โวหารุสฺสาเห, จิติ จินฺโต จ ชานเน;

จิตี จ ญาเณ จิตฺโต จุ, จิตฺตีกรณทสฺสเน;

เลขาพฺภุเต จ จิโน ตุ, มญฺญนายํ ปวตฺตติ.

๑๑๙.

จิรุ สฺวา หึสายํ จิโล, ปริธานมฺหิ จิลฺล ตุ;

เสถิลฺเล จ วิสาเส จ, จิหโน ลกฺขเณ จุโร.

๑๒๐.

จีโก จุภู อามสเน, จีโภ ถวมฺหิ จีย จ;

จีโว จ สํวราทาเน, ตตฺถ จีโว จุ ทิตฺติยํ.

๑๒๑.

จุ ภู คตฺยํ จุ สหน-, หาเส จุกฺโก จุ ปีฬเน;

จุโฏ ภู เฉทปฺปีภาเว, จุ ตุ เฉทนสํหเต.

๑๒๒.

จุฏิ ภู อปฺปีภาเว จุ, เฉเท จุฏฺโฏ จ อปฺปเก;

จุฑิ ภู โรสปฺปีภาเว, จุ ตุ โรเส จ เฉทเน.

๑๒๓.

จุฑฺโฑ กรณหาเวสุ, จุโณ เฉทมฺหิ จุณฺณ จ;

ปีสเน จุโต อาเสเก, จุโท จฺวาณตฺติโจทเน.

๑๒๔.

จุโป มนฺทคตฺยนว-, ฏฺฐาเน จุพิ จ จุมฺพ จ;

จุภู วทนสํโยเค, จุโร เถยฺเย จุภู สิยา.

๑๒๕.

จุโล จุ สมุจฺจยมฺหิ, จุลฺโล หาวมฺหิ จูณ จุ;

สงฺโกเจ จูโร ทิ ทาเห, จูโส ปาเน ปวตฺตติ.

๑๒๖.

เจโฏ อีหายํ เจโล จ, เจลฺโล จ คติจาลเน;

เจวิ เจตนาตุลฺเยสุ, อิติ จาที ทฺวิสตฺตริ.

๑๒๗.

ฉฏฺโฏ ฉฑฺโฑ ฉฏฺฏเน จุ, ฉโท ตุ ภูจุ สํวร-;

อุชเน ฉทิ ภูสฺสคฺเค, ภูจุ สํวรเณ สิยา.

๑๒๘.

ฉที จุ อิจฺฉายํ ฉทฺโท, จุ วเม ภูจุ ทีปเน;

ฉนฺโท จุ อิจฺฉายํ โหติ, ฉปิ ภูจุ คเต สิยา.

๑๒๙.

ฉปฺโป ยาจสทฺเท ภูจุ, ฉโม คติมฺหิ วตฺตติ;

ฉมุ ภกฺขณหิฬเน, ฉโร เฉเท, ฉโส วเธ.

๑๓๐.

ฉา ฉาทนสฺมึ ฉิทิ รุ, เทฺวธากเร ทิ ฉิชฺชเน;

ฉิทฺโท จุ รนฺธกเร ฉุ, เฉเท ฉุโฏ จุภู ตถา.

๑๓๑.

ฉุโฑ เฉเท ฉุโป ผสฺเส, ฉุโภ นิจฺฉุภเน ฉุโร;

เฉเท เฉ จ ทิ เฉโท จุ, ฉาทีเม จตุวีสติ.

๑๓๒.

ชกฺโข หาสภกฺเข ชคฺโค, โสธโปสนรกฺขเณ;

ชคฺโฆ หาเส ชจฺโจ ชจฺโฉ, ปริภสฺสนอุตฺติสุ.

๑๓๓.

ชโช ชชี จ ยุทฺธมฺหิ, ชชฺโช ชชฺโฌ จ ชจฺจิว;

ชโฏ สงฺฆาเต ชโน ภู, สทฺทมฺหิ ชนเน ทิภู.

๑๓๔.

ชนี ทิ ปาตุภาวมฺหิ, วิปุพฺโพ ตุ วิชา ยเน;

ชโป จินฺตนวาจาสุ, ชปฺโป ตุ ปตฺถโนตฺติสุ.

๑๓๕.

ชโภ เมถุนวิชมฺเภ, ชภิ เจตฺถ จุ นาสเน;

ชมุ ภกฺเข ชโร โรเค, วโยหานฺยํ จุกีทิภู.

๑๓๖.

ชโล ภู ทิตฺติจลน-ติกฺขธญฺเญจุ ฉาทเน;

ชโส จุ ตาฬนอนา-, ทเรสุ ภูจุ หึสเน.

๑๓๗.

ชสิ รกฺเข จุ ชสุ ทิ, มุญฺเจ ชสฺโสตฺติรกฺขณ-;

ภสฺเสสุ ชา ชรายํ กี, ชาคโร วิพุเธ ตภู.

๑๓๘.

ชิ ภูกี ชยปราเช, ชิมุ ภกฺเข ชิโร พฺรุเห;

ชิริ สฺวา หึสายํ ชิวิ, ปีณเน ชิสุ เสจเน.

๑๓๙.

ชีโว ปาณธารณมฺหิ, ชุ ชเว จ คเต ชุคิ;

จาเค ชุโฏ คติพนฺเธ, จุราทิโก ตุ เปรเณ.

๑๔๐.

ชุโต ทิตฺติยํ ภูจุโค, ชุโน คติมฺหิ ชุพฺพ ตุ;

วเธ ชุโล จุ ปีสเน, ชุโส ติตฺยุหเน จุภู.

๑๔๑.

ชุสี โมทเสเว ภูโค, ชุโฬ ปน ชุโฑ วิย;

ชูโร ทิ วธชานีสุ, ชูโส หึสาย เช ขเย;

เชโส คเต เชโหสฺสาเห, สตฺตตาลีส ชาทิเม.

๑๔๒.

ฌจฺโจ ฌจฺโฉฌชฺโช จ, ชจฺโจว ฌฏ สํหเต;

ฌโป ทาเห สิยา ภูจุ, ฌมุ ทาเห จ ภกฺขเณ.

๑๔๓.

ฌโส คหณปิธาน-, วเธ ฌา ทิ วิจินฺตเน;

เฌ ตุ อุชฺฌานทหน-, ญาณจินฺตนทิตฺติสุ.

อิติ ฌาทิธาตโว นว.

 

๑๔๔.

ฌโป จุ โตสนิสาน-, ถุตฺยาโลจนมารเณ;

ปปุพฺโพ นิกฺขิปเนปิ, ญโม ตุ ภกฺขเณ สิยา.

๑๔๕.

ญา ภู มารณนิสาน-, ตุฏฺฐีสุ จุ ตุ เปรณ-;

ถุตฺยาโลจเนสุ ภูกี, พุชฺฌเน ญาทโย ตโย.

๑๔๖.

ฏกิ ฏงฺโก จุ วิทาร-, พนฺเธ ฏโล วิยากุเล;

ฏิโป โนเท จุ ฏิโก จ, ฏีโก เฏโก จ ยายเน.

๑๔๗.

ฐา ภูทิ คตินิวตฺยํ, ฐิวุ จาเค ฐุโภ ฐุเภ;

เฐ สทฺเทเวฐสงฺฆาเต, ฑโป ตุ ภูจุ สํหเต.

๑๔๘.

ฑปิ สํเฆ ฑพิ โนท-, สํหเต ฑภิ สํหเต;

ฑิโป โนทสํเฆ ฑิปิ, สํหเต ฑิพิ โนทเน.

๑๔๙.

ฑิภิ สํเฆ จุภู สพฺโพ, ฑิโม หึสาย ฑี ทิภู;

คตฺยํ นภุคฺคตฺยุฑฺฑน-, เขเป ภู ฑูส ฑํสเน;

อิเม ฏฐฑการาทิ-, ธาตโว ทฺวยวีสติ.

 

อิติ ธาตฺวตฺถสงฺคเห

จวคฺคฏวคฺคอฏฺฐกฺขราทิกธาตฺวตฺถกณฺโฑ จตุตฺโถ.

สตฺตสตฺตติสตาเนตฺถ ธาตโว.


๕. ตวคฺคาทิกธาตฺวตฺถกณฺฑ

 

๑๕๐.

ตโก สหนหาเสสุ, ตกิ ภู กิจฺฉชีวเน;

จุ พนฺเธ ตกฺโก จุ รุกฺข-, สิเลสตกฺกทิตฺติสุ.

๑๕๑.

ตกฺโข ตจคฺคาเห ตคิ, คตฺยํ ปตนกมฺปเน;

ตคฺโฆ ตโจ ปาเล ตจฺโจ, หึสายํ ตญฺจุ ยายเน.

๑๕๒.

ตจฺโฉ ตนุกเร ตชฺโช, ภสฺสเน ภูจุ ตญฺชุ จ;

สงฺโกเจ ตโฏ อุสฺสเย, อาฆาเต ตุ จุราทิโก.

๑๕๓.

ตฑิ ตาฬนจาเลสุ, ตติ จุ ธารเณ ตโถ;

ตจฺเฉ ตทิ เจตาลสฺย-, โมหานาทรหึสเน.

๑๕๔.

ตทฺโท หึสายํ ตนุ โต, วิตฺถาเร ภูจุราทิ ตุ;

อุปกาเร สทฺธาฆาเต, อุปตาปรเวสุ จ.

๑๕๕.

ตโป ภู ทิตฺตลชฺชาสุ, อุพฺเพคิสฺสริเย ทิภู;

จุ ขเย ภูจุทิ ทาห-, ปิณเนสึ ปวตฺตติ.

๑๕๖.

ตปฺโป ภูจุ สญฺญิจฺฉายํ, สนฺทีปเน จุ ปีณเน;

ภู อจฺเฉทสนฺตหึสา-, ตกฺเก ตโผ ตุ ติตฺติยํ.

๑๕๗.

ตพฺโพ ตมฺโพ จ คติยํ, ตโม เขเท ทิภู ทิ ตุ;

อิจฺฉายํ จุภู ภูสเน, ภู ตุ สงฺกาปิยงฺกเร.

๑๕๘.

ตโย รกฺขาคตฺยํ ตโร, ตรณปฺลวสมฺภม-;

อภิภเว ตโล ภูจุ, ปติฏฺฐายํ คเต ตุ ภู.

๑๕๙.

ตโส ปิปาเส ภูทิโค, ทิ ภเย จุ นิเสธน-;

คาหธาเร ตสิ ภูจุ, ภูสาชุเต ตสี ภเย.

๑๖๐.

ตสุ ทฺยุกฺเขเป ตโฬ จุ, ทิตฺยาหเตสุ ตา ปน;

ปาเล ทิ ตาโย สนฺตาน-, ปาเล ตาโส จุ วารเณ.

๑๖๑.

ติโก ภู คตฺยํ สฺวา วธา-, ขนฺธเนสุ ติโค จิห;

ติโฆ ฆาเต สฺวา ติโช ภู, ขมาพนฺเธ จุภู สิเต.

๑๖๒.

ติณุ ภกฺเข โต ติโป ภู, รกฺขาเสเก ทิ ปีณเน;

ติโม กิเลเท ภูจุทิ, ติโร อโธคเต สิยา.

๑๖๓.

ติโล ภูจุ สิเนเห ภู, คตฺยา ติลฺโล คเต ติโส;

ติตฺยํ ตีโก ยาเจ ตีโร, กมฺมนิฏฺฐาปเน จุโร.

๑๖๔.

ตีโว ถูลิเย ตุ หึสา-, ปูรเณสุ จ วุตฺติยํ;

ตุโช หึสายํ ตุชิ ภู, พลปาณนหึสเน.

[จุ ตุ หึสาพเล เจว, ทิตฺติทานนิเกตเน]

๑๖๕.

ตุชฺโช พลปาเณ จุ, ตุโฏ กลหกมฺมนิ;

ตุโฑ เภเท ตุฑิ ปีเฬ, ตุฑฺโฑ อนาทเร สิยา.

๑๖๖.

ตุโณ โกฏิลฺเล ตุตฺโถ จุ, วิตฺถารจฺฉาทเน ตุโท;

ปีฬเน ตุโป วธเน, ตุปิ ปีฬาวเธ จุโร.

๑๖๗.

ตุมฺโป ตุโผ ตุปฺโผ เจตฺถ, ตุพิ ธาตฺวทฺทเน;

ตุพฺพี หึสายํ ตุโภปิ, ภูทิกี ตุร เวคเช.

๑๖๘.

ตุโล อุมฺมาเน ภูจุโร, ตุวฏฺโฏ จุ นิปชฺชเน;

ตุโส ทิ ตุฏฺฐิยํ ภู สทฺเท, ตุโห ตุโฬ จ หึสเน.

๑๖๙.

ตูโณ จุ ปูรสงฺโกเจ, ตูโร ทิ เวคหึสเน;

ตูโล ภูจุ นิกฺกสฺเส จุ, ปูรเณ ตูส ตุฏฺฐิยํ.

๑๗๐.

เต ปาลเน เตโช รกฺขา-, นิสาเน เตป กมฺปน-;

ทิตฺติเสเก เตโว กีเฬ, โตโฬ ภูจุ อนาทเร.

๑๗๑.

ตฺรโส ทิภู ภเย จุ ตุ, ทิตฺติพฺยาฆาตสีฆเต;

วากฺยคฺคาหากฺกมภาเย, นิเสธธารเณสุ จ.

อิติ ตาทิธาตโว ปญฺจาสีติ.

 

๑๗๒.

ถโก จุภู ปติฆาเต, ถโค สํวรเณ ถโน;

เมฆสทฺเท จุ สทฺเท ภู, ถโป จุ ถปเน สิยา.

๑๗๓.

ถภิ ถมฺภชฬตฺเตสุ, รุทฺเธ จ โทสวุทฺธิยํ;

ถมฺโภ กีสฺวา อาวรเณ, ถโม ตุ วิกเล จุภู.

๑๗๔.

ถโร อจฺฉาทเน ภูกี, วิปุพฺโพ วิตฺถาเร จุโร;

ถโล ฐาเน ถโห หึเส, ถา ฐาเน ถิฆ สฺวากฺกเม.

๑๗๕.

ถิโป เสเก ถิโม ทฺยทฺเท, ถิโร ทฬฺหตฺตเน ถิวุ;

ทิตฺติยํ ถีโน ถีโม ภู, สงฺฆาเต ทิ ปโรทฺทเน.

๑๗๖.

ถุ กี นิตฺถุนเน ภูกี, ถุตฺยํ ถุโจ อนุคฺคเห;

ถุโธ ทิ นิมฺมเล ถุพฺพี, หึสายํ ถุภุ ถมฺภเน.

๑๗๗.

ถุโสปฺปเก ถุโฬจฺฉาเท, ถูโป ตุ อุสฺสเย จุทิ;

ถูโล จุภู พฺรูเห ภู ตุ, จเย เถ สทฺทสํหเต.

เถโน โจเร เถโป เขเป, โถโม ถเว ตโย จุรา.

อิติ ถาทิธาตโว เอกตฺตึสติ.

 

๑๗๘.

ทโก จุ อสฺสาเท ทกฺโข, วุฑฺฒิสีฆวเธ คเต;

ทขิ อิจฺฉาโฆรรุเต, ทโฆ สฺวา ฆาตเน สิยา.

๑๗๙.

ทฆิ จาครกฺขเณสุ, ทฑิ อาณาย ภูจุโร;

ทณฺโฑ จุ ทณฺฑนิปาเต, ทโท ทาเน จ ธารเณ.

๑๘๐.

ทโธ ตถา ทธฺยสีเฆ, ทปู ทิ หาสคพฺพเน;

ทปฺโป คพฺเพ จุภู สนฺที-, ปเน ทพิ คเต สิยา.

๑๘๑.

ทโภ ทภิ จ โนเท จุ, ทพฺภี คนฺถภเย จุภู;

ทมฺโภ สงฺฆาเต จุราทิ, ทมฺภุ สฺวา ปรวญฺจเน.

๑๘๒.

ทโม คเต ทมุ ภูทิจุ, ทมเน ทย รกฺขเณ;

ทานคฺคหณวเธสุ, คติยญฺจ ปวตฺตติ.

๑๘๓.

ทโร ภู ภยทาเห อา, อาทเร ภูจุ เภทเน;

ทโล วิทารเณ ภูจุ, ภู ตุ ทุคฺคติทิตฺติสุ.

๑๘๔.

ทลิทฺโท ทุคฺคเต ทโว, กีฬาตาเป ทโส’กฺขิเป;

ทิโว ทสิ ทํโส ภูจุ, ทิตฺติทสฺสนทํสเน.

๑๘๕.

ทโห ทาหธารเณสุ, ทหิ ภู วุทฺธิยํ จุ ตุ;

ทิตฺติยํ ทหเน ทโฬ, ทิตฺติยํว ปวตฺตติ.

๑๘๖.

ทา ทานโสธนสุทฺธ-, เฉทรกฺขปลายเน;

อุปตาเป จ อาปุพฺโพ, อาทาเน นิ ตุ โสปฺปเน.

๑๘๗.

ทาโข โสสนาลมตฺเถ, ทาโฆ อายาสสตฺติสุ;

ภมายาเมสุ จ ทาโน, อวขณฺฑนอชฺชเว.

๑๘๘.

ทาโย ทาเน ทาโส ภูจุ, ทาเน สฺวา หึสเน สิยา;

ทาโห ชาครนิกฺเขเป, ทาโฬ ปน วิเภทเน.

๑๘๙.

ทิกฺโข ภู มุณฺฑิยิชฺชน-, นิยโมปนเยสุ จ;

วตาเทเส จ สฺวา วเธ, ทิมฺโป จุ สํหเต สิยา.

๑๙๐.

ทิโผ ทิมฺโผ จ ปีฬายํ, ทิพิ ปีตกเร ทิภิ;

โนเท จุ ทิมฺโภ สงฺฆาเต, ทิโว จุ กูชปีฬเน.

๑๙๑.

ทิวุ กีฬาวิชิคิสา-, พฺยวหารชุติตฺถุติ-;

คติกนฺติสตฺตีสุ ทิ, จุ ปีฬาปริกูชเน.

๑๙๒.

ทิโส ภู เปกฺขณหึสา-, อปฺปีติทานโพธเน;

จุ ตุ อุจฺจารเณ ทิโห, วุทฺธิตกฺกรเลปเน.

๑๙๓.

ที ขเย ทิโว ทีธิ ทิ, ทิตฺติกีฬาสุ วตฺตติ;

ทีโป ทิ ทิตฺติยํ โหติ, จุราทิ ตุ ปกาสเน.

๑๙๔.

ทุ ภู คติปริตาป-, วุทฺธีสุ สฺวากิ หึสเน;

ทฺรุ ตุ ปคฺฆรเณ โหติ, ทุกฺโข ตุ ทุกฺขเน สิยา.

๑๙๕.

ทุโณ ชิมฺหคติวเธ, ทุพฺพี วเธ ทุโล ตุ จ;

อุกฺเขเป ทุโส ทฺย’ปฺปีติ-, วิกเต ภู ตุ เปกฺขเณ.

๑๙๖.

ทุโห โทหนปูรณ-, วธนาเส ทุหู ตุ ทิ;

นิฏฺฐจาเร ทู ทิ เขเท, สฺวากี วเธ คเตปิ จ.

๑๙๗.

ทูโส นาเส จุ เท ปาล-, โสปฺปโสธาวมญฺญเน;

เทโก สทฺทุสฺสาเห เทโว, เทวเน ทฺวร สํวเร.

๑๙๘.

ธกฺโก จุ นาสเน ธขิ, ทขิตฺเต ธช ยายเน;

ธชิ คตฺยํ ธโน สทฺท-, ธญฺเญสุ ทิ ตุ ยาจเน.

๑๙๙.

ธโม สทฺทคฺคิสํโยเค, ธโร ฐิตฺยวธํสเน;

ธารเณ ภูจุ ธสฺโส จ, โกเธ จุ สตฺติพนฺธเน.

๒๐๐.

ธสฺสุ หึสาสํฆาเตสุ, ธา ธารทานโปสเน;

นิ ตุ สฺยาเส วิ กรเณ, อา อาโรเป’ภิ ภาสเน.

๒๐๑.

สํ สทฺทหนสนฺธีสุ, อปิ อจฺฉาทเน ปริ;

นิวาเส อว สวเน, อนฺตโร จุ อทสฺสเน.

๒๐๒.

ธาโข ทาขตฺเถ ธาโฆ ตุ, สตฺติยํ ธาวุ มชฺชน-;

ชเวสุ ธาโฬ วิเภเท, ธิธาตุ ธารเน สิยา.

๒๐๓.

ธิกฺโช ทิตฺติกฺเลสชีเว, ธิโช คติมฺหิ ธิมฺห ตุ;

นิฏฺฐุภมฺหิ ธิวิ ปีติ-, คตีสุ สฺวา ธิโส รเว.

๒๐๔.

ธี อาราธานาทเร ทิ, ธุ ภู คติถิเร สิยา;

สฺวา จาเล ธุกฺโข ธิกฺขตฺเถ, ธุพฺพี หึสาย วตฺตติ.

๒๐๕.

ธุโว คมนถิเรสุ, ธู ภูสฺวากีจุ กมฺปเน;

ธูโป ภู ตาเป จุ ทิตฺยํ, ธูรี วธคตีสุ ทิ.

๒๐๖.

ธูโส จุ โสภากรเณ, เธ ปานโตสเน สิยา;

เธโก สทฺทอุสฺสาเหสุ, โธโร ตุ คติจาตุเร.

๒๐๗.

โธวุ โธวเน ธํโส จุ, วิทฺธํเส ธํส ยายเน;

อโธปตเน จาปีติ, ปญฺจตีสติ ธาทิกา.

๒๐๘.

นกฺโก จุ นาสเน นกฺโข, นโข จ คติยํ นจฺโจ;

นจฺจเน นช ลชฺชายํ, นโฏ ภู นจฺจหึสาสุ;

จุ ทิตฺติภฏฺฐนจฺเจสุ, นโต ทิ คตฺตวิกฺเขเป.

๒๐๙.

นโท ภูจฺว’พฺยตฺตสทฺเท, นทฺโท สทฺทมฺหิ นนฺท ตุ;

ตุฏฺฐินนฺเท นนฺโธ พนฺเธ, นพฺโพ นมฺโพ จ ยายเน.

๒๑๐.

นโภ ภูกีทิ หึสายํ, นโม สิยา นเต รเว;

นมสฺโส วนฺทนานตฺยํ, นโย ตุ คติรกฺขเณ.

๒๑๑.

นโร นยปาปุเณสุ, นโล พนฺเธ นโส ทิโว;

นาเส ภู วงฺเก นโห ทิ, พนฺธโสเจยฺยสชฺชเน.

๒๑๒.

นโฬ จุ ภสฺสเน นาโถ, นาโธ จ ยาจนาสิส-;

อุปตาปิสฺสเร นาโส, ธนิมฺหิ นฺหา ทิ โสธเน.

๒๑๓.

นิกฺโก จุ ปมาเณ นิกฺโข, จุมฺพเน นิช โสธน-;

โปเสสุ นิชิ โสธมฺหิ, นิโต นิจฺเจ ปวตฺตติ.

๒๑๔.

นิโท สนฺนิธิกุจฺฉาสุ, นิทมฺโป ตุ นิทมฺปเน;

นิทิ กุจฺฉายํ นิพิ ตุ, เสเก นิโล ตุ ทุคฺคเม.

๒๑๕.

นิโส สมาธิมฺหิ นิสิ, จุมฺพเน นิสุ เสจเน;

นี นเย ปาปุเณ พฺยาทิ, ทมาโท นีล วณฺณเก.

๒๑๖.

นีโว ถูเล นุ ถุติยํ, นุโท เขเป นุโฬ วเธ;

เนโท นิทตฺเถ เนโส คตฺยํ, สตฺตตาฬีส นาทิกา.

 

อิติ ธาตฺวตฺถสงฺคเห ตวคฺคาทิกธาตฺวตฺถกณฺโฑ ปญฺจโม.

ฉสฏฺฐฺยาธิกทฺวิสตาเนตฺถ ธาตโว.


๖. ปวคฺคาทิกธาตฺวตฺถกณฺฑ

 

๒๑๗.

ปกฺโก นีจคเต ปกฺโข, คหเณ ภูจุ ปกฺขนฺโท;

เวคคตฺยํ ปโจ ภูทิ, ปาเก ภู พฺยตฺตการิเย.

๒๑๘.

ปจิ วิตฺถาเร จุ พฺยตฺตี-, กาเร ภู ปจฺจ พนฺธน-;

สํโยเค ภูจุ ปโช จุ, คติยํ มคฺคสํวเร.

๒๑๙.

ปชิ โพธาวเร ปญฺโห, ปุจฺฉิจฺฉาสุ ปโฏ คเต;

จุ ตุ ทิตฺติเวฐเนสุ, ปโฐ วาจาย ปากเฏ.

๒๒๐.

ปฑิ ภู คตฺยํ เวกลฺเล, ภูจุ อุปฺปณฺฑสํหเต;

ปโณ ภู กยวิกฺกย-, ถุตีสุ วจเน จุภู.

๒๒๑.

ปณฺโณ หริเต จุ ปโต, ภูจุ คตฺยํ ทิจิ’สฺสเร;

ปโถ ภู คติวาจาสุ, ภูจุ ขฺยาเต จุ เขปเน.

๒๒๒.

ปถิ ภูจุ คตฺยํ ปตฺโถ, ยาจเน จุ ปโท ทิจุ;

คตฺยํ ภู ถิเร ปทฺโท’โธ-, วาเต ปโน รวตฺถุเต.

๒๒๓.

ปปฺโป ปพิ คเต ปพฺโพ, ปูรเณ จ ปโย คเต;

ปโร ภูจุ ปาลปูเร, จุ คตฺยํ พฺยา ปริสฺสเม.

๒๒๔.

ปโล ภู คติรกฺขาสุ, จุ ตาสุ เฉทโสธเน;

ปลกฺโข ภกฺขเณ โหติ, ปลโว คติยํ สิยา.

๒๒๕.

ปลฺโล คตินินฺนฏฺฐาเน, ปลาโย ตุ ปลายเน;

ปลุโล ปลูโล เฉท-, โสธเนสุ จุราทิโก.

๒๒๖.

ปลุโส ทิ ทหภาเค, กี เสกเสฺนหปูรเณ;

ปลุสุ ภสฺมีกรเณ, ปฺลุธาตุ โหติ สปฺปเน.

๒๒๗.

ปโส ภูจุ พนฺธพาเธ, ภู คติปฺปสเว จุ ตุ;

คติผสฺเสสุ ปสิ จุ, นาเส ปโห จุ เปสเน.

๒๒๘.

ปา ปานรกฺขภุญฺชน-, ปูรปาปุณเน สิยา;

ปายี วุทฺธิยํ ปาโร จุ, โหติ กมฺมสมาปเน.

๒๒๙.

ปาโล จุ รกฺขเณ ปาโส, พนฺธเนปิ ตุ ยายเน;

ปิจฺโจ จุ เฉทเน ปิจฺโฉ, พาเธ ปิญฺฉาติ จาพฺรวิ.

๒๓๐.

ปิชิ ภู วณฺณปูชาสุ, จุ ตุ หึสานิเกตน-;

ทานทิตฺติพเล โหติ, ปิโฏ ตุ สทฺทสํหเต.

๒๓๑.

ปิโฐ วธกิเลเสสุ, ปิฑิ ราสิกเร จุภู;

ปิโน ตปฺปเน ปิโล จุ, โนทเน ทิ ตุ วตฺตเน.

๒๓๒.

ปิโส ภูรุ จุณฺเณ ภูจุ, คเต จุ พลปาณน-;

หีสาเปสนนิเกต-, ทาเน ปิสิ ชุเต จุภู.

๒๓๓.

ปิโห จฺวิ’จฺฉายํ ภู คตฺยํ, ปิฬธฺย’ลงฺกาเร สิยา;

ปี ภูจุกี ตปฺปเน ทิ, ปีติปาเน ทิกี สุเภ.

๒๓๔.

ปีโฐ หึสาธารเณสุ, ปีโย ปีณมฺหิ ปีล ตุ;

ชเฬ คตฺยํ ปีโว ถูเล, ปีโฬ จุ วธโลฬเน.

๒๓๕.

ปุ ภูกี โสเธ ภู คตฺยํ, ปุจฺโฉ ปญฺหปฺปมาณิสุ;

ปุญฺโฉ โสเธ ปุชิ ราสิ-, กรเณ อวลิมฺปเน.

๒๓๖.

ปุโฏ ภูจุ สํโยเค จุ, จุณฺณทิตฺตีสุ ปุฏฺฏ จุ;

อปฺปีภาเว ปุโฑ'สฺสคฺเค, ปุฑิ วตฺตติ มทฺทเน.

๒๓๗.

ปุโณ นิปุณธมฺเมสุ, ปุตฺโต คตฺยํ ปุโถ ทิจุ;

ปหาเร จุ ทิตฺติยํ ภู, วิตฺถาเร ปุถิ ฆาตเน.

๒๓๘.

ปุตฺโถ จุ พนฺธานาทรา-, ทเร ปุโน คเต จเย;

ปุปฺโผ วิกาเส ปุพฺโพ ภู, ปูรเณ จุ นิเกตเน.

๒๓๙.

ปุโร อคฺคโตคมเน, ปุโล ภูจุ มหตฺตเน-;

อุสฺสิเตสุ สิยา ภู ตุ, หึสาญาเณสุ วตฺตติ.

๒๔๐.

ปุโส โปเส ภูกีทิจุ, กี เสกเสฺนหปูรเณ;

ทิ ทยฺหนวิภาเค จุ, อุสฺสคฺเค ปุสุ ทยหเน.

๒๔๑.

ปุํโส จฺวภิมทฺเท ปุฬํ, สงฺฆาตสุขเน'พฺรวิ;

ปู โสเธ ภูทิกี ปูโช, ปูชายํ จุ ปวตฺตติ.

๒๔๒.

ปูโณ จุ สํหเต ปูยี, ทุคฺคนฺธเภทปคฺฆเร;

ปูโร ภูจุ ปูรณมฺหิ, ปูรี ทิ ปูรเณ สิยา.

๒๔๓.

ปูโล สํหเต ภูจุโร, ปูโส วุทฺธิมฺหิ เป คติ-;

วุทฺธิโสธเนสุ เปโณ, คติอาลิงฺคจุณฺณเน.

๑๔๔.

เปโล คติจเล เปโว, เสเว เปโส ตุ นิจฺฉย-;

คติเสวาสุ โปโถ ตุ, ภูจุโร ปริยาปเณ ฯ

 

อิติ ปาทิธาตโว สตํ.

 

๒๔๕.

ผกฺโก มนฺทคตฺยสนฺต-, พฺยวหาเร ผโฏ ผฏิ;

วิทาเร ผฑิ หาเส จ, ผโณ สุกรเณ คเต ฯ

๒๔๖.

ผทิ กิญฺจิจลนมฺหิ, ผทฺโธ ปริภวิจฺฉเน;

ผโร พฺยาปนคตีสุ, ปกาสจลเนสถุ จ ฯ

๒๔๗.

ผโล นิปฺผตฺติอพฺยตฺต-, สทฺทภิชฺชนเภทน-;

คติปฺปกาสจเลสุ, ผสฺโส จุ เสฺลสคยฺหเน ฯ

๒๔๘.

ผโฬ จุ ผาฬเน ผายี, วุทฺธิยํ ผิโฏ จุ หึสน-;

อนาทราวรเณสุ, ผุจฺโฉ อสฺสติยํ สิยา ฯ

๒๔๙.

ผุชฺโช วชิรนิคฺโฆเส, ผุโฏ วิกาสเภทเน;

ภูจุโร จุ วิธุเน อา, หึเส ผุฏิ จุ เกฬิยํ ฯ

๒๕๐.

ผุฏฺโฏ จฺว'นาทเร ผุโฑ, อาวเร ผุฑิ ผุลฺลเน;

จุ ตุ เกฬิยํ ผุโณ ตุ, วิกิเร จ วิธูนเน ฯ

๒๕๑.

ผุโร จลนปฺปกาเส, ผุโล จเย จ ผุลฺล ตุ;

วิกาสภิชฺชเน ผุโส, ผสฺเส เผน ผิลา คเต ฯ

อิติ ผาทิธาตโว สตฺตวีสติ ฯ

๒๕๒.

พุโฐ วุทฺธิสามตฺถเยสุ, พโณ สทฺเทส พโท ถิเร;

พโธ ภู นิทฺเท จุ พาเธ, ภูจุ พนฺเธ ทิ พชฺฌเน ฯ

๒๕๓.

พนฺโธ ภูจุ พนฺเธ พพฺโพ, พมฺโพ พพฺโภ จ ยายเน;

พรโห หึสาถวน-, ทานวาจาสุ วตฺตติ ฯ

๒๕๔.

พโล ชีวนิรูเปสุ, จุภู ภู ทานสํวร-;

วธธญฺญาวโรเธสุ, พลโห พรโห ยถา.

๒๕๕.

พโห พหิ จ วุทฺธิมฺหิ, พหุ สงฺขยานวุทฺธิสุ;

พาโธ วารณพฺยาฆาเต, พาโห ปยตเน สิยา.

๒๕๖.

พิทิ อํเส พิโล ภูจุ, เภทเน ภู ตุ นิสฺสย-;

อุปตฺถมเภสุ พิโส ทิ, เขเป พิโฬ ตุ อกฺกุเส.

๒๕๗.

พีโช ภูจุ วาตกร-, ชนเน พุกฺก ภูจุโร;

สาทิสทฺทกถเนสุ, พุโช วชิรนิพฺพิเส.

๒๕๘.

พุโฏ หีสาย ภูจุโร, พุตฺโถ จฺวา'ทรนาทเร;

พุโท พุนฺโท นิสามเน, วตฺตตีติ ปกาสิโต.

๒๕๙.

พุโธ ภูทิ ญาเณ ทิ ตุ, วิกาสคติชาคเร;

พุธิ หึเส จุ พนฺโธ ภู, นิสามเน จุ พนฺธเน.

๒๖๐.

พุโล จุ นิมุคฺเค พุโส, จาเค ทิ พุฬ สํวร-;

จาเคสุ เพลุ คติยํ, พฺยโถ ทุกฺขจลพฺภเย.

๒๖๑.

พฺยโธ ตาเฬ ทิ พฺยโป จุ, ขเย พฺยโย จุภู คเต;

จุ ตุ จาคขเยสุ พฺยา, อุมฺมิเส พฺยาช วญฺจเน.

๒๖๒.

พฺยุโส จาควิภาเค จุ, พฺเย อาวรปฺปวตฺติสุ;

พฺรโช ภูจุ คติยํ จุ, สงฺขารมฺหิ พฺรโณ รเว;

พฺรโห วุทฺธฺยํ พฺรู วิยตฺติ-, วาจายํ พฺรูห วฑฺฒเน.

อิติ พาทิธาตโว สตฺตจตฺตาฬีสํ.

๒๖๓.

ภกฺโข ภูจุ อทเน จุ, หึเส ภคนฺท เสจเน;

ภโช ภู ภาคเสวาสุ, ทานปาเก จุราทิโก.

๒๖๔.

ภชิ ทิตฺติยํ จุ ภชฺชิ, ภชฺชเน ภนฺช มทฺทเน;

ภโฏ โปสนกถาสุ, ภฑิ ภสฺเส จุ มงฺคเล.

๒๖๕.

ภโณ สทฺเท ภทิ ปีติ-, หสฺเส ภู ภูจุ โสภเน;

ภทฺโท สุเภ ภพฺโพ ภพฺโภ, หึเส ภมฺว'นวฏฺฐิเต.

๒๖๖.

ภโร โปสนภรเณ, ภโล ภูจุ นิรูปเณ;

ภู ตุ ทานวเธ ภลฺโล, วธทานนิรูปเณ.

๒๖๗.

ภโส ภสฺมีการนินฺทา-, พุกฺกเปสุญฺญญทิตฺติสุ;

ภสุ ทฺย'โธปเต ภสฺโส, ภสฺเส จุ ภา ตุ ทิตฺติยํ.

๒๖๘.

ภาโช ทิตฺยํ ภู ภาเค จุ, ภาโม ตุ ภูจุ กุชฺฌเน;

ภาโส กถาชุเต ภิกฺโข, ยาจลาภกิลิสฺสเน.

๒๖๙.

ภิโท รุ ทฺวิธากรณ-, วิเสสเน ทิ ภิชฺชเน;

ภิล เภเท ภูจุ ภิโส, จิกิจฺเฉ ภิสิ ภี ภเย.

๒๗๐.

ภุโช รุ ตาณภกฺเขสุ, ภู โกฏิลฺเล วิปุพฺพโก;

เฉเท อา มนสีกาเร, ภุฑิ โปสนเวฐเน.

๒๗๑.

ภู ภู สตฺตาปตฺติวุทฺธฺย-, นุภาเวสุ วิ ฉิชฺชเน;

ปริ หึสาหิเฬ ปรา, พฺยาสเน ภฺย'ธิ มทฺทเน.

๒๗๒.

อนุ สตฺตินุภวเน, ป สตฺติสนฺทนิสฺสเร;

จุ ตฺว'นุกมฺมปฺปกาส-, ลาภจินฺตาสุ มิสฺสเน.

๒๗๓.

สุทฺธิยญฺจ ปริปุพฺโพ, วาสิเต วิ วิภาวเน;

สํ ถุตฺยํ ภูสฺวา ปาปุเณ, อิติ พาวีส สพฺพถา.

๒๗๔.

ภูโณ จุ อาสาสงฺกาสุ, ภูโส ตุ ภูจุ มณฺฑเน;

เภโช ทิตฺยํ เภโส คติ-, ภเย ภํสฺว'วสํสเน.

อิติ ภาทิธาตโว อฏฺฐตฺตึส.

 

๒๗๕.

มโก ปาเน'ติ อปเร, มกิ ภูสนยายเน;

มกฺโก สุตฺติยคตีสุ, มงฺโก จุ สุภมณฺฑเน.

๒๗๖.

มกฺโข ภูจุ สํโยชน-, โรสเนสุ มโข มขิ;

คเต มโค จุ อนฺเวเส, มคิ มงฺคลฺยสปฺปเน.

๒๗๗.

มคฺโค ภูจุ อนฺเวสเน, จุ ตุ สงฺขารสปฺปเน;

มฆิ นินฺทาชวารมฺภ-, คติเกตวภูสเน.

๒๗๘.

มโจ เถยฺยกกฺกคพฺพ-, สาเฐเย มจิ ธารณ-;

อุจฺจตาปูชาทิตฺตีสุ, มจฺโจ จุ คหเณ สิยา.

๒๗๙.

มญฺจุ คตฺยํ มชฺโช ภูจุ, สุทฺธิโสธนภูสเน;

มญฺโช จุ สทฺทมชฺชาสุ, มโฏ ตุ อวสีทเน.

๒๘๐.

มโฐ วาสมทฺทเนสุ, มฐิ อุกฺกณฺฐเน มฑิ;

ภาคเวฐสุทฺธิภูเส, จุ ตุ ภูสนโมทเน.

๒๘๑.

มโณ จาคหีสากูเช, มนฺโต จุ คุตฺตภาสเน;

มโถ มตฺโถ จ วิโลเฬ, มนฺโถ เกฺลสวิโลฬเน.

๒๘๒.

มโท ทฺยุ'มฺมาเท ภู คพฺพ-, เทนฺเย จุ ทิตฺติยํ มทิ;

ถุติโมทมทคติ-, ชฬโสปฺปนทิตฺติสุ.

๒๘๓.

มทฺโท จุณฺเณ มธุ อนฺเท, มโน ภูตทิ โพธเน;

ภูจุ คพฺเพ ภู อภฺยาส-, ปูชาสุ จุ ตุ ธารเณ.

๒๘๔.

มพฺโพ คติปูรเณสุ, มพฺโภ มโย จ สปฺปเน;

มโร ปาณจาเค มโล, มลฺโล จ ธารเณ สิยา.

๒๘๕.

มโว พนฺเธ มโส สทฺท-, หึสามสนโรสเน;

มสี ทิโว ปริมาณ-, วิกาเร มสุ มจฺฉเร.

๒๘๖.

มโห วุทฺธฺยํ จุภู ปูเช, มหิ วุทฺธฺยํ จุ ทิตฺติยํ;

มา มานมฺหิ ภูกีตทิ, ภู ตุ สทฺเท ปวตฺตติ.

๒๘๗.

มาโน ภู วิจาเร ภูจุ, ปูชายํ จุ ตุ เปมเน;

มาโป มาปนมาเร จุ, มาโห ตุ ปริมาณเน.

๒๘๘.

มิ สฺวา ปกฺขิเป กี มาเน, นิมีลเน ทิ วตฺตติ;

มิโค จุ ยาจนานฺเวเส, มิจฺโฉ ตุ พาธเน สิยา.

๒๘๙.

มิโถ สงฺคมหึสน-, เมธาสุ มิท ภูทิจุ;

สิเนเห ภู คพฺพเทยฺย-, วธเมธาสุ วตฺตติ.

๒๙๐.

มิทิ ภูจุ สิเนหมฺหิ, มิโล สิเลสเน มิเล;

กนฺติสงฺขฺเย มิลจฺโฉ, อพฺยตฺตกถเน จุภู.

๒๙๑.

มิเลโฏ มิเลโฑ'มฺมาเท, มิเลโว เสวเน มิวิ;

เสเก มิโส สทฺทโกป-, เสเกสุ นิ นิมีลเน.

๒๙๒.

มิสฺโส จุ โยเค มิโห ตุ, เสเก มฺหิ'สํหเส วิ ตุ;

วิมฺหเย จฺว'นาทรสฺมึ, มฺหิโฏ จุ เสฺนหนาทเร.

๒๙๓.

มี ภูจุ คติมตีสุ, ทิกี หึสายํ มีม ตุ;

คติสทฺเท มีโล ภูจุ, นิเมเส อุ ตุ อุมฺมิเส.

๒๙๔.

มีโว ถูลฺเย มุ พนฺเธ กี, มุโจ โมกฺเข ทิ จาคิ รุ;

ภู ตุ กกฺกนสาเฐเย, มุจิ จาเค จ เตสุ จ.

๒๙๕.

มุจฺโฉ โมหวฑฺฒเนสุ, มุโช มุชิ จ มชฺชน-;

สทฺเทสุ ภูจุ มชฺโช ตุ, โอสีทเน ปวตฺตติ.

๒๙๖.

มุโฏ ภู อุกฺเขเป ภูจุ, จุณฺณเน มุฏิ มทฺทเน;

มุณฺโฐ ปลายเน มุณฺโฑ, เฉทมทฺทนมชฺชเน.

๒๙๗.

มุโณ ปติญฺเญ มุตฺโต จุ, ปสฺสาเว มุตฺโถ จุ สํหเต;

มุโท หสฺสกีฬาจุณฺณา-, ทเนสุ จุ ตุ มิสฺสเน.

๒๙๘.

มุโน ตุณฺหีญาเณสุ กี, มุพฺพี นเห มุโร ปน;

เวฐนมฺหิ มุโล โหติ, โรปณมฺหิ จุราทิโก.

๒๙๙.

มุโส ภู วธสมฺโมเส, โหติ ภูกี ตุ โจริเย;

ทิ เฉเท มุหู ทิ มุจฺฉา-, เวจิตฺเตสุ ปวตฺตติ.

๓๐๐.

มู พนฺเธ ภูกี มูโล ภู, ปติฏฺฐายํ จุ โรปณ-;

เฉทโสเธ มูโส เถยฺเย, เมธาตุ ปริวตฺตเน.

๓๐๑.

เมโข กฏิวิจิตฺตมฺหิ, เมโฏ เมโฑ จ อุมฺมเท;

เมฑิ วงฺเก เมโถ เมโธ, สงฺคเมธาสุ หึสเน.

๓๐๒.

เมโท เมธาวเธ เมโป, คติยํ เมว เสวเน;

โมกฺโข ภู มุจฺจเน ภูจุ, เขปนมฺหิ ปวตฺตติ.

 

อิติ มาทิธาโว จตุราธิสตํ.

อิติ ธาตฺวตฺถสงฺคเห ปวคฺคาทิกธาตฺวตฺถกณฺโฑ ฉฏฺโฐ.

โสฬสาธิกติสสตาเนกตฺถ ธาตโว.


๗. อวคฺคาทิกธาตฺวตฺถกณฺฑ

 

๓๐๓.

ยกฺโข จุ ปูชายํ ยโช, เทวจฺจทานสงฺคเต;

ยโต จุ ตาโฬ'ปกาเร, นิ ตุ นิยฺยาตเน สิยา.

๓๐๔.

ยติ สงฺโกเจ จุ ยตี, วายาเม อา วสีภุเต;

ยโป จุ ยาปเน ยโภ, เมถุนมฺหิ ยโม ตุ จ;

ปริเวสาปริเวเส, ภู ตุ นาเส ปวตฺตติ.

๓๐๕.

ยมุ วิรติยํ อา ตุ, ทีฆีภาเว นิ นิจฺฉย-;

วเตสุ อุ ตุ วายาเม, สํ ตุ อินฺทฺริยนิคฺคเห.

๓๐๖.

ยสุ ภูทิ ปยตเน, ยา ภูทิ คติปาปุเณ;

ยาโจ ยาเจ ยุ ภู มิสฺส-, คตฺยํ นินฺเท จุ พนฺธิ กี.

๓๐๗.

ยุคิ วชฺชเน ยุจฺโฉ ตุ, ปมาเท ยุช รุ'สฺสเห;

ทิ สมาธิมฺหิ จุ นินฺเท, ภูจุ พนฺธนโยชเน.

๓๐๘.

ยุโต ทิตฺยํ ยุโธ ภูทิ, ยุทฺเธ ยุโป ทิ โมหเน;

ยุโส ภตฺยํ ยูโส วเธ, เยโส ปยตเน สิยา;

โยโฏ โยโฑ จ สมฺพนฺเธ, จตุวีสติ ยาทิกา.

๓๐๙.

รโก จุ สาทปฺปตฺตีสุ, รกฺโข ปาเล รโข รขิ;

คเต รโค จุ อสฺสาท-, ปตฺตีสุ รคิ สปฺปเน.

๓๑๐.

รเค สงฺกายํ รฆิ ภู, คติยํ จุ ตุ ทิตฺติยํ;

รโจ จุ กรเณ รนฺโช, ราเค ปวตฺตเต ทิภู. (รญฺโช) ก.

๓๑๑.

รชิ วิชฺชเน รโฏ จ, รโฐ จ กถเน รฑิ;

หึสนมฺหิ รโณ สทฺท-, คตีสุ รท อุกฺขเน.

๓๑๒.

รโธ หึเส ทิ รนฺโธ จุ ปาเก รโป วเจ รโผ;

รผิ เจว คติวเธ, รพิ สทฺเท คเตปิ จ.

๓๑๓.

รโภ ราภสฺเส อา หึสา-, วายาเม รภิ สทฺทเน;

รมุ กีฬายํ รโย ตุ, คติยํ สมฺปวตฺตติ.

๓๑๔.

รโส ภู สทฺทหานีสุ, ภูจฺว'สฺสาทสิเนหเน;

รโห ภู ปาทาเน ภูจุ, จาคมฺหิ รหโท รเว.

๓๑๕.

รหิ คตฺยํ รา ตุ ทาน-, คฺคาเห ราโข ตุ โตสเน;

อลมตฺเถ จ ราโฆ ตุ, สามตฺถฺยํ ราช ทิตฺติยํ.

๓๑๖.

ราโธ สฺวา นิปฺผาทเน ทิ, สิทฺธิยํ อา ตุ โตสเน;

อปปุพฺโพ ปทุฏฺฐมฺหิ, ราโส สทฺเท ปวตฺตติ.

๓๑๗.

ริ คตฺยํ ริขิ ริคิ จ, ริโจ รุ ริญฺจเน จุภู;

โยคาโยเค ริโผ ทาน-, ยุทฺธนินฺทาถุติพฺพเธ.

๓๑๘.

ริปฺโผ วเธ ริพิ คตฺยํ, ริโภ รเว ริโส คติ-;

หึสาสุ ริโห หึสายํ, วตฺตตีติ ปกาสิโต.

๓๑๙.

รี ภู ปสฺสวสนฺตาเน, กี วธาจิกฺขเณสุ ทิ;

ปคฺฆเร ภูกี คติยํ, รีโว คหณสํวเร.

๓๒๐.

รุ สทฺทคติวเธสุ, รุกฺโข ภู วรเณ จุ ตุ;

ผารุสฺเส รุโจ ภู ทิตฺติ-, ปีติสุ อา จุ เทสเน.

๓๒๑.

รุโช ภูจุ ภญฺชเน ทิ, โรเค รุโฏ จุ โรสเน;

ภู วิฆาเต จุภู ทิตฺยํ, รุฏิ เถยฺเย ปวตฺตติ.

๓๒๒.

รุฏฺโฐ วิฆาโตปฆาเต, รุฐิ อาลสฺยขญฺชน-;

คติเถยฺเยสุ ภวติ, รุโท อสฺสุวิโมจเน.

๓๒๓.

รุโธ อาวเร พฺยา'นุ-, ทิโว วิโรธอิจฺฉเน;

รุโป ทิ รุปฺปเน รุภิ, อุปฺปีฬนนิวารเณ.

๓๒๔.

รุโส ภู หึสายํ จุทิ, โกเธ รุโห ตุ ชายเต;

อาปุพฺโพ อาโรหณมฺหิ, อวปุพฺโพ ตุ โอนเต.

๓๒๕.

รูโป จุ รูปกรเณ, นิ สรูปสฺส อุตฺติยํ;

รูโส ธูลฺยาทิมิสฺเส จุ, เร สทฺเท เรก สํสเย.

๓๒๖.

เรโช ทิตฺยํ เรโฏ วาจา-, ยาเจ เรโป รเว คเต;

เรโภ สทฺเท เรโว คติ-, ปลฺเวสุ เรส เหสเน.

๓๒๗.

โรโส ภยมฺหิ โรโฬ ตุ, อนาทเร ปวตฺตติ;

รํโห จุ คติย'มิเม, ปญฺจสตฺตติ ราทิกา.

๓๒๘.

ลโก จุ สาทปตฺตีสุ, ลกฺโข จุ ทสฺสนงฺกเน;

ลโข ลขิ คตฺยํ ลโค, ภู สงฺเก จุ ลกตฺถเก.

๓๒๙.

ลคิ ขญฺชนคตีสุ, ลโฆ จุ สาทเน ลฆิ;

ภูจุ อุลฺลงฺเฆ ภู คตฺย-, โภชโสเส จุ ทิตฺติยํ.

๓๓๐.

ลโฉ ลฉิ จ ลกฺขเณ, ลโช ภู ภสฺสลชฺชเน;

จุ ตฺว'จฺฉาทนทิตฺติสุ, ลชิ ภู ภสฺสเน จุ ตุ;

ทิตฺติทานสมตฺเถสุ, หึสานิเกตเสุ จ.

๓๓๑.

ลชฺชี ลชฺชายํ ลโฏ ตุ, พาลฺโยตฺตีสุ ลโฑ ปน;

ปีฬุ'กฺเขปชิวฺหาจาเล, ลฑิ กุจฺโฉ'กฺขิเป จุภู.

๓๓๒.

ลโต ฆาเต ลโป วากฺเย, วิ วิลาเป ป'นตฺถเก;

อา อามนฺเต สํ สลฺลาเป, อโป ตุ อญฺญถาวเจ;

อนุปุพฺโพ มุหุํวากฺเย, อุปุพฺโพ ตุ วิกตฺถเน.

๓๓๓.

ลพิ สํสนสทฺเทสุ, อว อา อวลมฺพเน;

วิปุพฺโพ วิลมฺพนมฺหิ, ลพฺโพ ตุ คติยํ สิยา.

๓๓๔.

ลโภ ปตฺเต อา ตุ ฆาต-, ผสฺเส วิป วิสํวเท;

อุปาปุพฺโพ นินฺทาปุพฺพ-, ทุฏฺฐวาจาย วตฺตติ.

๓๓๕.

ลภิ ภู สทฺเท จุ วญฺเจ, ลโม ตุ หึสเน สิยา;

ลโย คติยํ ลโล จุ, อิจฺฉายํ สมฺปวตฺตติ.

๓๓๖.

ลโส ภูทิ ปิหายํ จุ, สิปฺปโยคมฺหิ ภู ปน;

สิเลสทิตฺติกีฬาสุ, อุ หาเส วิ วิลาสเน.

๓๓๗.

ลโฬ ภู วิลาสุกฺเขป-, ชิวฺหาจลนปีฬเน;

จุ ตุ เขปพฺยาปจฺจนฺต-, ปาเล ลา คหเณ สิยา.

๓๓๘.

ลาโข โสสนาลมตฺเถ, ลาโฆ สามตฺถิเย สิยา;

ลาโช ภชฺชนภสฺเสสุ, ลาภํ จุ เปสเน'พฺรวิ.

๓๓๙.

ลิโข เลเข ลิขิ ลิคิ, คเต ลิงฺโค จุ จิตฺรเน;

ลิโป รุ เลเป ลิโส ทิ, สิเลสปฺปเปสุ ภู คเต.

๓๔๐.

ลิโห สาเท ลี ภูจุทิ, ทฺรเว กีทิ สิเลสเน;

ลุญฺโจ อปนยนมฺหิ, ลุโช ทิ นสฺสเน สิยา.

๓๔๑.

ลุชิ จุ จุลชฺยตฺเถสุ, ลุโฏ ภูจุ ชุเต ทิภู;

วิโลฬวิฆาเต ลุฏิ, ภูจุ เถยฺยาวมญฺญเน.

๓๔๒.

ลุโฐ ภู เวลฺลปตเน, จุ เถยฺเย ลุฐิ รุฐิว;

ลุณฺโฑ จุ เถยฺเย ลุถิ ตุ, หึสาสํกิเลเส สิยา.

๓๔๓.

ลุโป ทฺยทสฺสนากุลี-, ภาเวสุ รุ วิลุมฺปเน;

ลุพิ ภูจุ วเธ ลุโภ, ภู วิโมเห ทิ คิทฺธิยํ.

๓๔๔.

ลุโล วิมทฺทเน โหติ, ลุโส โจริยหึสเน;

ลุโห เคเธ ลุโฬ มนฺถ-, สิเลสสํวเร สิยา.

๓๔๕.

ลู เฉเท กี ลูโส วธ-, เถยฺเย จุ เลป สปฺปเน;

โลโก จุ ทีปเน ภูจุ, ทสฺสเน เตสุ โลจ ปิ;

โลโฏ อุมฺมาเท โลโฐ ตุ, สํหเต โลฬ อุมฺมาเท.

อิติ ลาทิธาตโว จตุสฏฺฐิ.

 

๓๔๖.

วโก อาทานปฏิฆ-, ทิตฺตีสุ วกฺก ภู คติ-;

โกฏิลฺลรุกฺขตฺตเจสุ, จุ ตุ นาสนภาสเน.

๓๔๗.

วกิ โกฏิลฺลยาตฺราสุ, วกฺโข สํวรโรสน-;

สํหตีสุ วโข วคฺโค, คตฺยํ วขิ คติจฺฉเน.

๓๔๘.

วคิ วญฺชคตฺยํ วฆิ, คติอารมฺภนินฺทน-;

ชเว วโจ ภู กถเน; สนฺเทสเน จุราทิโก.

๓๔๙.

วจฺโจ ทิตฺติยํ วญฺโจ จุ, วญฺจเน วญฺจุ สปฺปเน;

วฉิ อิจฺฉายํ วโช จุ, สงฺขาเร ภูจุ สปฺปเน.

๓๕๐.

วชิ จาเค วชฺชี ภูจุ, วโฏ จุ ภาชโนตฺติสุ;

ภูจุ เวฐเน วฏิ ภู, เถยฺเย ภูจุ วิภาชเน.

๓๕๑.

วฏฺโฏ อาวตฺตเน โหติ, วโฐ สามตฺถฺยถูลิเย;

วฐิ เอกจาเร วฑิ, ภู เวฏฺฐาวตฺตธารณ-;

วณฺฑตฺถพนฺธสงฺฆาเต, โหติ ภูจุ วิภาชเน.

๓๕๒.

วฑฺโฒ ภู วฑฺเฒ จฺวากีเร, วโณ’ตฺยํ จฺว’งฺคจุณฺณเน;

วณฺโณ จุ ถุติวิตฺถาร-, สุกฺกาทฺยุยฺยุตฺติทีปเน.

๓๕๓.

วตฺโต จุ ทิตฺติยํ วตฺตุ, วตฺตนาวตฺตเนสุปิ;

ภตฺติวารเณ วตฺโถ จุ, วธยาจนสปฺปเน.

๓๕๔.

วโท ภูจุ วากฺยสนฺเทเส, วทิ วนฺทนถเว วที;

จุ ตตฺถ วทฺโธ ภู วทฺเธ, จุ ทิตฺติเฉทปูรเณ.

๓๕๕.

วโน ภู สมฺภตฺยํ ภุจุ, อุปการอสทฺทเห;

สทฺโทปตาเป วนุ ภู, พฺยาปาเร โต ตุ ยาจเน.

๓๕๖.

วโป ตุ พีชนิกฺเขป-, ตนฺตุสนฺตานมุณฺฑเน;

วปฺโป วาเร วปฺโผ คติ-, วเธสุ วพฺพ สปฺปเน.

๓๕๗.

วภิ นินฺทายํ จุราทิ, วพฺโภ ตุ คติโภชเน;

วมุ อุคฺคิรเณ โหติ, วโย ตุ คติยํ สิยา.

๓๕๘.

วโร จุ ยาจิจฺฉาภูตฺยํ, ภูจฺวา’วเร วรโห รเว;

เสฏฺฐุยฺยมวุทฺธิสุ จ, จุ ตุ ทิตฺติวเธ สิยา.

๓๕๙.

วโล ภู วิลาสจาล-, สํวเร จุ ภเร สิยา;

วลชิ ปริโภคมฺหิ, วลโห วรโห ยถา.

๓๖๐.

วลฺโล สํวรจาลน-, พนฺธสาธารเณ สิยา;

วโส ภู กนฺตินิวาส-, สิเท จุ นติวาสน-;

เฉเท ภูจุ วธจฺฉาท-, สิเนเหสุ ทิโว รุเต.

๓๖๑.

วสุ ถมฺเภ ทิ วสฺโส จุ, คพฺภคฺคหณอิสฺสเร;

วสฺสุ เสเกปิ วโห ตุ, ปาปเณ วุฑฺฒิยํปิ จ.

๓๖๒.

วหิ ทิตฺติยํ จุ วโฬ, อาโรเห วา ภูทิ คติ-;

พนฺธคนฺเธสุ จุ สุข-, ปฺปตฺติยํ คติเสวเน.

๓๖๓.

วาโต จุ คติสุขน-, เสวเน วาธ พาธเน;

วายโม’สฺสาเห วาโส จุ, สุรภีกรเณ สิยา.

๓๖๔.

วาโห ปยตเน วาโฬ, อาปลาเว วิโจ ทิภู;

วิเวเก รุ ปุถกฺกาเร, วิจฺโฉ เฉทคตฺยํ จุ ทิตฺยํ.

๓๖๕.

วิชี ภยกมฺเป ภูทิ, วิโฏ อกฺโกสเน รเว;

วิตฺโต จุ จชเน โหติ, วิโถ ตุ ยาจเน สิยา.

๓๖๖.

วิโท ภู ญาณมงฺคลฺเย, ทิ ภาเว รุ วิมํสน-;

ลาภตุฏฺฐฺยํ จฺวนุภว-, นิวาสาขฺยานเถริเย.

๓๖๗.

วิโธ ภู กาเร ทิ ภาเค, ภูจุ กมฺปนหึสเน;

ทิภูจุ วิชฺฌเน โหติ, วิโป จุ เขปเน สิยา.

๓๗๘.

วิโล อจฺฉาเท วิโส ภู ปเวสพฺยาปเนสุ กี;

วิปฺปโยเค ทิ อุสฺสคฺเค, วิสุ เสเก วิโฬ สเป.

๓๗๙.

วี ภูกี ตนฺตสนฺตาเน, ภู กนฺติพฺยาปเขปน-;

ขาทนปฺปชเน ภูทิ, คติยํ กี ตุ เวฐเน.

๓๘๐.

สฏฺโฏ จุ หึสสานิเกต-, พลทาเน สโฐ วธ-;

กฺเลสเกตเว จฺวา'ลสฺเย, คตฺยาสงฺขตสงฺขเต;

สิลาฆทุพฺพาจาสุ จ, สฑิ คุมฺพตฺถรุชฺชเน.

๓๘๑.

สโณ อพฺยตฺตสทฺเท ภู, ภูจุ ทาเน สโต ปน;

สาตจฺเจ สตฺโต จุ คตฺยา-, ตงฺกสมฺพนฺธสนฺตเต.

๓๘๒.

สนฺโต จุ ปิยกรเณ, สโถ จุ ปติหสฺสน-;

ทุพฺพลฺยตเน ภูจุ, โมกฺขพนฺธนหึสเน.

๓๘๓.

สถิ เสถิลฺเย สนฺโถ กี, ปติหสฺสนโมจเน;

จุภู วธคนฺถเนสุ, สโท สาทคเต จุภู.

๓๘๔.

จุ ตุ เฉเท ภู วิสาท-, ปาตหึสนปีติสุ;

นิปุพฺโพ นิสีทเน ป, นิมฺมเล นิกเฏ อุป.

๓๘๕.

สทฺโท จุ สทฺทกรเณ, ภู ปีติเลหโสสน-;

หริเตสุ สํวตฺตติ, สนฺทู ตุ ปสฺสเว สิยา.

๓๘๖.

สทฺธุ ภู อปาโนสฺสคฺค-, กิเลเท จุ ปหํสเน;

สโน ภู สมฺภตฺติภูเส, ภูจุ สทฺเท ปวตฺตติ.

๓๘๗.

สนุ ทาเน โต สโป ภู, สมฺพนฺเธ ภูทิ โกสเน,

สปฺโป คตฺยํ สพฺโพ คติ-, หึสาสุ ปูรเณปิ จ.

๓๘๘.

สพิ ภู มณฺฑเน จุ ตุ, มณฺฑเล สมฺพ สปฺปเน;

จุ ตุ มณฺฑนสมฺพนฺเธ, สพฺโภ หึสนกตฺถเน;

สภาโช ปีติเสวน-, ทสฺสเนสุ จุราทิโก.

๓๘๙.

สมฺภุ วิสฺสาสปมาเท, สโม ตุ พฺยากุเล จุภู;

จุ ตุ ตกฺกสทฺทาโลเจ, นิปุพฺโพ ทสฺสนสฺสุเต.

๓๙๐.

ปติสํ ปติสามมฺหิ, สมุ ทฺยุ'ปสเม ตโป-;

กรเณ เจว เขเท จ, ภู ตุ สทฺเท ปวตฺตติ.

๓๙๑.

สโร ภู สติอุกฺกฏฺฐ-, หึสาสทฺเทสุ วตฺตติ;

จุ ตุ อกฺเขปวิตฺถาเร, ภูจุ คตฺยํ ปวตฺตติ.

๓๙๒.

สโล ภู จลสํวร-, คตเวเค จุ โถมเน;

สลกิ สลคิ สลฺโล, คเต สโว วิการิ จ.

๓๙๓.

สโส ปาณนสุสน-, โสปฺปหึสาปฺลเว วิ ตุ;

วิสฺสาเส อา อสฺสาสมฺหิ, อาปุพฺโพ สสิ อาสิเส.

๓๙๔.

สโห ภู ขนฺตฺยภิภเว, อุปุพฺโพ ยตเน วิ ตุ;

ปติญฺญายํ ทิจุ ขนฺตฺยํ, สโฬ อพฺยตฺตสทฺทเก.

๓๙๕.

สา ภู พเล ภูกี ปาเก, ทฺย'สฺสาเท ภูทิโค ตนุ-;

กรณาวสาเน สาโข, พฺยาเป สาโฏ จุ ทีปเน.

๓๙๖.

สาโฐ พลกฺกาเร สาโต, จุ สุเข สาท สาทเน;

สาโธ สิทฺธิมฺหิ ภูทิสฺวา, สาโน วตฺตติ เตชเน.

๓๙๗.

สาโม จุ สนฺตนามนฺเต, สาโร จุ ทุพฺพเล สิยา;

สาโล กตฺถเน อา สาโส, อาสิเส สาสุ สาสเน.

๓๙๘.

สาโฬ ถุตฺยํ สิ ภู เสว-, คติวุทฺธฺยํ อุ อุสฺสเย;

อานฺยปาวาวลมฺพมฺหิ, สฺวา เตเช สฺวากิ พนฺธเน.

๓๙๙.

สิกฺโข วิชฺโชปาทานมฺหิ, สิฆิ อาฆายเน สิโจ;

ฆรเณ ภูรุ สิชิ ตุ, ภูจฺว'ลงฺการเช รเว.

๔๐๐.

สิโฏ นาทเร สิโต ตุ, สุกฺเก สิโท ตุ โมจน-;

เสฺนหโมหปากสีเท, คตฺตปกฺขรเณ ทิ ตุ.

๔๐๑.

สิทิ สีตลสุกฺเกสุ, สิโธ คตฺยํ สิธฺเวตฺถ นิ;

ปติ วารเณ ทิ สิทฺธฺยํ, สิธู ตุ สาสเน สิเว.

๔๐๒.

อจินฺเตยฺยพลตฺโตป-, สคฺคานํ เตหิ โยคโต;

สิธุธาตุ ตทญฺเญ จ, นานตฺถา โหนฺติ ธาตโว.

๔๐๓.

สินา โสเธ สินิโห จุ, เสเนเห สินิหู ทิโว;

ปีตฺยํ สิภุ วเธ สิมฺภุ, หึสาทิตฺยํ สิลุญฺฉเน.

๔๐๔.

สิลาโฆ กตฺเถ สิลิโส, ทฺยาลิงฺคสงฺคปตฺติสุ;

จุ สิเลสเน สิลิสุ, ทหนมฺหิ ปวตฺตติ.

๔๐๕.

สิโลโก ปชฺชรจน-, ถุติวชฺชนสชฺชเน;

สิโลโณ สงฺฆาเต สิวุ, ทิ โสสคติสิพฺพเน.

๔๐๖.

สิโส ภู วธอิจฺฉาสุ, จุภู อสพฺพยุชฺชเน;

วิ วิเสเส รุ วิเสเส, ทิโวปฺยสพฺพยุชฺชเน.

๔๐๗.

สิสุ ทาทมฺหิ สิโฬ จุ, เสฬเน สี สเย อติ;

อธิเก สํ ตุ สนฺเทเห, กี ตุ ปาเก ปวตฺตติ.

๔๐๘.

สีโก คตฺยํ จุภู เสกา-, มเสสุ สีภ กตฺถเน;

สีโล ภู สมาธิมฺหิ จฺว-, ธิกาภฺยาสุปธารเณ.

๔๐๙.

สุ ภู สนฺทชนิสฺสเร, วิ วิขฺยาเต สฺว สนฺธาน-;

มถนฺหานสุเต ภูสฺวา, คเต ภูสฺวากิ ปีฬเน.

๔๑๐.

สุโก คติยํ สุงฺโก จุ, วาจาสชฺชนวชฺชเน;

สุโข ภูจุ ตํกฺริยายํ, สุกฺโข อิสฺสาอนาทเร.

๔๑๑.

สุโจ ภู โสเก ทิ สุทฺธิ-, ตินฺตเภเทสุ สุจฺจ อี;

นฺหานมนฺถสนฺธาปีเฬ, สุฏฺโฏ จุ ตุจฺฉนาทเร.

๔๑๒.

สุโฐ ภู คตฺยาฆาเต จฺวา-, ลสฺเย ภู สุฐิ โขฏเน;

ภูจุ โสเส สุโณ หึสา-, กุลสนฺตานสปฺปเน.

๔๑๓.

สุตฺโต จุ คนฺถเน สุโถ, หึสายํ สุทิ โสภเน;

สุโธ ทิ สุนฺโธ จุ สุทฺธฺยํ, ปโร ภู สุทฺธิโสธเน.

๔๑๔.

สุโน คติสทฺเท สุโป, สเย สุปฺโป ปมาณิ จุ;

สุโภ รุ ปหาเร ภู ตุ, ทิตฺติหึสาสุ สุมฺภ จ.

๔๑๕.

สุโร ทิตฺติสฺสริเยสุ, สุโส ทิ สุสฺสเน สุโห;

ทิ ขนฺติติตฺติยํ สู ภู, เขเป ภูทิ ปสูติยํ.

๔๑๖.

สูโจ จุ คนฺธเปสุญฺเญ, สูโท จฺวาสุติยํ จุภู;

หึสาปคฺฆรนิราเส, สูโร จุ วิกฺกเม สิยา.

๔๑๗.

สูรี ทิ ถมฺภหึสาสุ, สูล รุชาย สูส ตุ;

ปสเว เส คติปาก-, ขเย โสเก คเต สิยา.

๔๑๘.

เสโล จาลคเต เสโว, อาราธนุปภุญฺชน-;

อาสเย โส ทิ นิสาน-, นาสเน อว โอสิเต.

๔๑๙.

โสโฏ โสโฑ คพฺเพ โสโณ, รตฺตสงฺฆาตสปฺปเน;

สํกเส อจฺฉเน สํโส, กถาโถมนหึสเน;

สํสุ ภฏฺฐปสาเท สาที, สตฺตตฺตึสสตํ อิเม.

๔๒๐.

หโค สํวเร หโฏ ตุ, ทิตฺยํ หโฐ พลกฺกร-;

ปฺลุติกีลพนฺเธ หโท, วจฺโจสฺสคฺเค ปวตฺตติ.

๔๒๑.

หโน ภู หึสาคตฺยํ อุ, อุคฺฆาเต สํ ตุ สํหเต;

อา อาฆาเต ทิ วิหึส-, ฆฏฺฏเนสุ ปวตฺตติ.

๔๒๒.

หนุ โจเร หมฺโม คเต, หโย คติกิลนฺติสุ;

หโร หาเร ป ปหาเร, สํ สํหาเร วิอา วเจ.

๔๒๓.

อป ทูรีกรเณ วิ, วิหาเร อา ตุ อาหเร;

ปริ นิจฺจโภเค อุป, ปูชายํ นิกฑฺฒเน.

๔๒๔.

หเร ลชฺชายํ หโล ตุ, วิเลขจลเน สิยา;

หลฺโล วิกาเส หโส ตุ หาสสทฺเทสุ วตฺตติ.

๔๒๕.

หสฺโส หาเส หสฺสุ หาเส, อลีเกปิ จ หา ปน;

คติจาคหานฺยํ หิ สฺวา, คตฺยุปตาปวุทฺธิสุ.

๔๒๖.

หิกฺโก ภู กูเช จุ หึเส, หิฑิ คตฺยญฺจนาทเร;

หิรี ทิ ลชฺชเน โหติ, หิโล หาวกเร สิยา.

๔๒๗.

หิลา ทิ โมทเน สทฺเท, หิลฺโลโล โทลเน จุโร;

หิวิ ปีติยํ วตฺตติ, หิสิ ภูจุรุ หึสเน.

๔๒๘.

หิโฬ'นาทเร หิฬาโท, จุภู สุขมฺหิ หีฬ จุ;

นินฺทายํ หุ ทานาทน-, โหมปกฺเขปปีณเน.

๔๒๙.

หุจฺโฉ โกฏิลฺเล หุโฑ ตุ, คติมชฺชนสํหเต;

หุฑิ สํหเต หุโล ตุ, คติหึสนสํวเร.

๔๓๐.

หุโฬ คตฺยํ หู สตฺตายํ, หูโฬ คติมฺหิ เหฐ ตุ;

พาธเน ภูติปูตีนํ, อุปฺปตฺติยญฺจ วตฺตติ.

๔๓๑.

เหโส คตฺยสฺสสทฺเทสุ, เหโฬ'นาทรเวฐเน;

โหโฬ คตฺยนาทเรสุ, หํโส หํสนปีติสุ.

๔๓๒.

อิจฺเจกาธิกตาลีสํ, หการาทิกธาตโว;

มเต สตฺถุสฺส ฒณฬา, ปทาทิมฺหิ น ทิสฺสเร.

 

อิติ ธาตฺวตฺถสงฺคเห อวคฺคาทิกธาตฺวตฺถกณฺโฑ สตฺตโม.

ทฺวิจตฺตาฬีสาธิกจตุสฺสตาเนตฺถ ธาตโว.

 

นิคมนคาถา

 

๑.

เอตฺตาวตา จ นิฏฺฐานํ, ปตฺโต ธาตฺวตฺถสงฺคโห;

สตฺตตฺติเฉกธาตูหิ, ปริจฺเฉเทหิ สตฺตหิ;

ฉสฏฺฐฺยาธิกโจสฺสต-, ติปาทตฺยกฺขเรหิ จ.

๒.

วิสุทฺธาจารตฺเถเรน, วิสุทฺธารามวาสินา;

โสตูนํ ธาตุรตฺเถสุ, เฉกตฺถายาภิสงฺขโต.

๓.

โคเช ขปญฺจเทกสฺมึ, สาสเน ทฺวตฺติโจทฺทุเก;

สาวณฺเณ กาลปกฺขสฺมึ, จตุตฺเถ โสริวาสเร.

๔.

อนฺตรายํ วินา'วา'ยํ, ยถา ธาตฺวตฺถสงฺคโห;

เอวํ กลฺยาณสงฺกปฺปา, สีฆํ สิชฺฌนฺตุ ปาณินํ.

๕.

อิมินา จ ภเว มมฺหิ, สจฺฉีกเร อนาสวํ;

โน เจ เอตฺเถว โน เจ จ, เมตฺเตยฺยพุทฺธสาสเน.

๖.

ทฺวิปเทเนกคาถาย, เมธํ กิเลสปพฺพตํ;

วิชฺชาภิญฺญาทฺยาลงฺกาโร, หุตฺวา อุคฺฆฏิตญฺญุโก.

๗.

น จ ยาว ภเว เขฬ-, ปิณฺฑํว กามิเต จชํ;

อิฏฺฐานิฏฺเฐ ภูริสโม, ภเวยฺยํ ธมฺมมามโก.

๘.

ปกฺกมนฺตุ ตทา นิฏฺฐา, ปฏฺฐาย ชาตกาลโต;

สุทฺธสีโล สโต สทฺโธ, ปญฺญวา สุสมาหิโต.

๙.

หิรีโอตฺตปฺปสมฺปนฺโน, สทฺธมฺเม อนิวตฺติโก;

อเวโร ววตฺถานาทึ, ภเวยฺยํ ปิยภาวนํ.

๑๐.

เยนี'ริยาปเถนา'หํ, อารภิสฺสามิ ภาวนํ;

เตเนว สุขิโต โหมิ, กลฺลกาโย วิเสสโธ.

๑๑.

นิคฺคยฺห นิคฺคเหตพฺเพ, ปคฺคณฺเหยฺเย จ ปคฺคหํ;

สุสุเขเนว โชเตยฺยํ, สมฺมาสมฺพุทฺธสาสนํ.

๑๒.

อิมา จ ปตฺถนาคาถา, สยํ วาจาย อุคฺคตา;

อิมาหิเยว คาถาหิ, ปตฺเถยฺยาหํ ภวาภเวติ.

อิติ ธาตฺวตฺถสงฺคเห นิคมนคาถา.

ธาตฺวตฺถสงฺคหคนฺโถ นิฏฺฐิโต.

 

คณวาจกกฺขร

 

ภู, ภฺวา = ภูวาทิคณ

รุ = รุธาทิคณ

ทิ = ทิวาทิคณ

สุ, สฺวา = สฺวาทิคณ

กี, กี = กิยาทิคณ

ค, โค = คหาทิคณ

ต, โต = ตนาทิคณ

จุ, จุโร = จุราทิคณ