๑๑๖๒-๑๑๖๓. วิภตฺยนฺตนามสราขฺยาตปติรูปเก อพฺยเย ทสฺเสตฺวา ตทญฺญภาเว อพฺยเย ทสฺเสตุมาห ‘‘อาทิกมฺเม’’อิจฺจาทิฯ ตตฺร วิภตฺยนฺตปติรูปกํ ยถา – ‘‘จิรสฺสํ, จิรํ , จิเรนิ’’จฺจาทิฯ นามปติรูปกํ ยถา – ‘‘อาม, สาหุ, ลหุ, โอปายิก’’มิจฺจาทิฯ สรปติรูปกํ ยถา – ‘‘อ’’อิจฺจาทิฯ อาขฺยาตปติรูปกํ ยถา – ‘‘อตฺถิ’’อิจฺจาทิฯ
สมฺภโว ปภโวฯ อุทิณฺเณ ปวุทฺเธ วฑฺฒเนฯ ติส ปีณเน,ติ, ติตฺติฯ นิโยเค นิโยชเนฯ อคฺเค อุตฺตเมฯ ตปฺปเร ตปฺปธาเนฯ สงฺเค ลคฺคเนฯ ปกาเร สทิเส, เภเท วาฯ อนฺโตภาเว ปกฺขิตฺเตฯ วิโยเค ปวาเสฯ อวยเว ปเทเสฯ ธิติยํ วีริเย ปธาเนฯ เอเต จตฺถา ธาตุสํโยคตฺถา วา นามสํโยคตฺถา วา ภวนฺติฯ อสํโยคสฺส ปน นามปทสฺส อตฺโถ ‘‘โป สิยา ปรมตฺถสฺมึ, ปาตุ วาเตสุ ปา ภเว’’ติ เอกกฺขรโกเส [เอกกฺขรโกส ๗๓ คาถา] วุตฺโตฯ
๑๑๖๔. วิกฺกโม ปธานํฯ
๑๑๖๕-๑๑๖๗. สนฺยาเส นิกฺขิตฺเตฯ โมกฺโข นิพฺพานํฯ ราสิ นิกโรฯ เคเห นิลเยฯ อาเทโส อาจิกฺขนํฯ อุปมาย สนฺนิเภฯ อจฺจโย อติกฺกโมฯ สามีปฺเย สมีปภาเว ฯ อุปรติ อุปสโมฯ นีหรณํ อปนยนํฯ อาวรณํ นีวรณํ [อาหรณํ คหณํ (ก.)]ฯ
๑๑๖๘. อุทฺธกมฺเม อุยฺยาเนฯ วิโยเค อุปฺปาสิเตฯ อตฺถลาโภ อุปฺปตฺติฯ ปพลตฺเต มหาพหลตฺเตฯ ทกฺขคฺคตาสูติ ทกฺขภาเว, อคฺคภาเว จฯ สตฺติยํ, โมกฺเข นิพฺพาเน จฯ
๑๑๖๙. ทุ จ อภาเว ทุสฺสีโล, ทุปฺปญฺโญฯ อสมิทฺธิยํ ทุพฺภิกฺขํฯ อนนฺทนํ อโมทนํฯ
๑๑๗๐. สมนฺตตฺตสมิทฺธีสูติ สมนฺตภาเว, สมิทฺธิยญฺจฯ สงฺคเต สหิเตฯ วิธาเน กรเณฯ ปภโว สมฺภโวฯ ปุนปฺปุนกฺริยา ปุนปฺปุนกรณํฯ
๑๑๗๑-๑๑๗๒. อติสโย อตฺร อธิมตฺตํฯ ภุสตฺโถ สมนฺตตฺโถ, เตน สมนฺต ปริยาโยปิ ภุสสทฺโท อตฺถีติ เวทิตพฺโพฯ อิสฺสริโย ปภูติฯ อจฺจเย อติกฺกเมฯ กลเห วิคฺคเหฯ ภาเส กถเน, ‘‘ภาสายา’’ติปิ ปาโฐฯ กุจฺฉเน กุจฺฉายํฯ อนภิมุขตฺเถ วิมุโขฯ โมโห วิมติฯ ปธาเน วิสิฏฺเฐฯ ทกฺขตา เฉกตาฯ เขเท ปริสฺสเมฯ
๑๑๗๓. ชานเน อวคเตฯ อโธภาเค อวํสิเรฯ อนิจฺฉเย อนิณฺณเยฯ ปริภเว อวญฺญาเตฯ เทโส จ พฺยาปนญฺจ หานิ จาติ ทฺวนฺโทฯ วโจกฺริยาย วจนกฺริยายํฯ เถยฺเย โจริเยฯ อญฺญาเณ จ ปตฺติอาทิเก จฯ
๑๑๗๔. ปจฺฉาตฺเถ อนุจโรฯ ภุสตฺเถ อนุคฺคโตฯ สทิเส อนุรูโปฯ อนุวตฺติยํ อนฺเวติฯ หีเน อนุ สาริปุตฺตํ ปญฺญวนฺโตฯ ตติยตฺเถ นทิมนฺววสิตา พาราณสีฯ เทเส, ลกฺขเณ, วิจฺฉายํ, อิตฺถมฺภูเต, ภาคาทิเก จ อนุฯ ลกฺขเณ รุกฺข’มนุ วิชฺโชตเต จนฺโทฯ วิจฺฉายํ รุกฺขํ รุกฺขมนุ ติฎฺฐติฯ อิตฺถมฺภูเต สาธุ เทวทตฺโต มาตร’มนุฯ ภาเค ยเทตฺถ มํ อนุ สิยาฯ
๑๑๗๕. อาลิงฺคเน ปริสฺสชติฯ โทสกฺขาเน ปริภาเสตฺวาฯ นิวาสเน วตฺถํ ปริทหิตฺวาฯ อวญฺโญ ปริภโวฯ อาธาเร โภชเน โสเก พฺยาปเนฯ ตตฺเว สภาเวฯ ลกฺขณาโท ลกฺขณวิจฺฉาอิตฺถมฺภูตภาเคฯ
๑๑๗๖. วิสิฏฺเฐ อภิธมฺโมฯ อุทฺธกมฺเม สารุปฺเป วุทฺธิยํ ปูชายํ อธิเกฯ กุเล อภิชโนฯ อสจฺเจ ลกฺขณาทิมฺหิ จตุพฺพิเธ [‘อภิรภาเค (ปา.๑.๔.๙๑)’ ติ อภิสฺส ภาควชฺชิเตสุ ลกฺขณาทีสุ กมฺมปฺปวจนียสญฺญา วุตฺตา (รูปสิทฺธิ-การกตณฺเฑ)]ฯ
๑๑๗๗. อธิเก อิสฺสเร ปาเฐ อุจฺจารเณ, อธิฎฺฐาเน ปาปุณเน นิจฺฉเย อุปริภาคาทิเก ภฎเน ภตฺติยํ วิเสสเน จ อธิฯ
๑๑๗๘-๑๑๗๙. วามาทาเน อิติ ปาเฐ วาเม ปฎิโลเม, อาทาเน คหเณฯ วาจาทาเน ปจฺจสฺโสสิฯ ปฎินิธิมฺหิ มุขฺยสทิเส พุทฺธสฺมา ปติฯ ปฎิพาเธ นิวตฺตเนฯ ปฎิจฺจตฺเถ ‘‘ปฎิจฺจา’’ติ ปทสฺส อตฺเถฯ ลกฺขณาทิเก จตุพฺพิเธฯ
๑๑๘๐-๑๑๘๑. สมีเป อาทิกมฺมนิ มริยาเท อุทฺธกมฺมนิ อิจฺฉายํ พนฺธเน อภิวิธิมฺหิ จ อาฯ กิจฺเฉ อีสตฺเถ นิวตฺติยญฺจ อปฺปสาเท อาสีสเน สรเณ วากฺยสรเณ อา เอวํ อนุสฺสรํฯ ปติฎฺฐายํ, วิมฺหยาทีสุ จ อาฯ
๑๑๘๒. ภูตภาเว อตีโตฯ
๑๑๘๓. สมฺภาวเน อปิ ทิพฺเพสุ กาเมสุ, รติํ โส นาธิคจฺฉติ [ธ. ป. ๑๘๗]ฯ สมฺภาวนมธิกตฺถวจเนน อญฺญตฺร สตฺติยา อวิฆาโตฯ สํวรเณ อปิธานํฯ
๑๑๘๔-๑๑๘๕. อปคโต อเปโตฯ อุปปตฺติยํ ยุตฺติยํ อุเปกฺขาฯ อาธิกฺเย อุปขาริยํ โทโณฯ ปุพฺพกมฺมนิ พุทฺโธปกฺกมํ กิเลสจฺเฉโทฯ คยฺหากาเร ปจฺจุปฎฺฐานํฯ อุปริตฺเต อุปริภาเว อุปปนฺโนฯ อนสเน อุปวาโสฯ
๑๑๘๖. อุปเทเส เอวํ เต อภิกฺกมิตพฺพํ, เอวํ เต ปฎิกฺกมิตพฺพํฯ วจนปฎิคฺคาเห เอวํ โหตุฯ อิทมตฺเถ อิทํสทฺทสฺส อตฺเถฯ