๒.๔.๓ เวสฺสวคฺค
๔๔๕.
เวสฺโส จ เวสิยาโนถ, ชีวนํ วุตฺติ ชีวิกา;
อาชีโว วตฺตนํ จาถ, กสิกมฺมํ กสิตฺถิยํฯ
๔๔๖.
วาณิชฺชญฺจ วณิชฺชาถ, โครกฺขา ปสุปาลนํ;
เวสฺสสฺส วุตฺติโย ติสฺโส, คหฏฺฐา’คาริกา คิหิฯ
๔๔๗.
เขตฺตาชีโว กสฺสโกถ, เขตฺตํ เกทารมุจฺจเต;
เลฑฺฑุ’ตฺโต มตฺติกาขณฺโฑ, ขณิตฺติ’ตฺถฺยวทารณํฯ
๔๔๘.
ทาตฺตํ ลวิตฺตมสิตํ, ปโตโท ตุตฺต ปาชนํ;
โยตฺตํ ตุ รชฺชุ รสฺมิตฺถี, ผาโล ตุ กสโก ภเวฯ
๔๔๙.
นงฺคลญฺจ หลํ สีโร, อีสา นงฺคลทณฺฑโก;
สมฺมา ตุ ยุคกีลสฺมึ, สีตา ตุ หลปทฺธติฯ
๔๕๐.
มุคฺคาทิเก ปรณฺณญฺจ, ปุพฺพณฺณํ สาลิอาทิเก;
สาลิ วีหิ จ กุทฺรูโส, โคธุโม วรโก ยโว;
กงฺคูติ สตฺต ธญฺญานิ, นีวาราที ตุ ตพฺภิทาฯ
๔๕๑.
จณโก จ กฬาโย ถ, สิทฺธตฺโถ สาสโป ภเวฯ
๔๕๒.
อถ กงฺคุ ปิยงฺคุ’ตฺถี, อุมฺมา ตุ อตสี ภเว;
กิฏฺฐญฺจ สสฺสํ ธญฺญญฺจ, วีหิ ถมฺพกรีริโตฯ
๔๕๓.
กณฺโฑ ตุ นาฬมถ โส, ปลาลํ นิตฺถิ นิปฺผโล;
ภุสํ กลิงฺคโร จาถ, ถุโส ธญฺญตฺตเจ ถ จฯ
๔๕๔.
เสตฏฺฏิกา สสฺสโรโค, กโณ ตุ กุณฺฑโก ภเว;
ขโล จ ธญฺญกรณํ, ถมฺโพ คุมฺโพ ติณาทินํฯ
๔๕๕.
อโยคฺโค มุสโล นิตฺถี, กุลฺโล สุปฺปมนิตฺถิยํ;
อโถ’ทฺธนญฺจ จุลฺลิ’ตฺถี, กิลญฺโช ตุ กโฏ ภเวฯ
๔๕๖.
กุมฺภี’ตฺถี ปิฐโร กุณฺฑํ, ขโฬปฺยุ’กฺขลิ ถาลฺยุ’ขา;
โกลมฺโพ จาถ มณิกํ, ภาณโก จ อรญฺชโรฯ
๔๕๗.
ฆโฏ ทฺวีสุ กุโฏ นิตฺถี, กุมฺโภ กลส,วารกา;
กํโส ภุญฺชนปตฺโต ถา-, มตฺตํ ปตฺโต จ ภาชนํฯ
๔๕๘.
อณฺฑุปกํ จุมฺพฏกํ, สราโว ตุ จ มลฺลโก;
ปุเม กฏจฺฉุ ทพฺพิ’ตฺถี, กุสูโล โกฏฺฐ มุจฺจเตฯ
๔๕๙.
สาโก อนิตฺถิยํ ฑาโก, สิงฺคีเวรํ ตุ อทฺทกํ;
มโหสธํ ตุ ตํ สุกฺขํ, มริจํ ตุ จ โกลกํฯ
๔๖๐.
โสวีรํ กญฺชิยํ วุตฺตํ, อารนาฬํ ถุโสทกํ;
ธญฺญมฺพิลํ พิฬงฺโคถ, ลวณํ โลณ มุจฺจเตฯ
๔๖๑.
สามุทฺทํ สินฺธโว นิตฺถี, กาฬโลณํ ตุ อุพฺภิทํ;
พิฬกํ เจติ ปญฺเจเต, ปเภทา ลวณสฺส หิฯ
๔๖๒.
คุโฬ จ ผาณิตํ ขณฺโฑ, มจฺฉณฺฑี สกฺขรา อิติ;
อิเม อุจฺฉุวิการาถ, คุฬสฺมิ วิสกณฺฏกํฯ
๔๖๓.
ลาชา สิยา’กฺขตํ จาถ, ธานา ภฏฺฐยเว ภเว;
อพทฺธสตฺตุ มนฺโถ จ, ปูปา’ ปูปา ตุ ปิฏฺฐโกฯ
๔๖๔.
ภตฺตกาโร สูปกาโร, สูโท อาฬาริโก ตถา;
โอทนิโก จ รสโก, สูโป ตุ พฺยญฺชนํ ภเวฯ
๔๖๕.
โอทโน วา กุรํ ภตฺตํ, ภิกฺขา จา’นฺน มถาสนํ;
อาหาโร โภชนํ ฆาโส, ตรลํ ยาคุ นาริยํฯ
๔๖๖.
ขชฺชํ ตุ โภชฺช เลยฺยานิ, เปยฺยนฺติ จตุธา’สนํ;
นิสฺสาโว จ ตถา’จาโม, อาโลโป กพโฬ ภเวฯ
๔๖๗.
มณฺโฑ นิตฺถีรสคฺคสฺมิ, วิฆาโส ภุตฺตเสสเก;
วิฆาสาโท จ ทมโก, ปิปาสา ตุ จ ตสฺสนํฯ
๔๖๘.
ขุทฺทา ชิฆจฺฉา, มํสสฺส, ปฏิจฺฉาทนิยํ รโส;
อุทฺเรโก เจว อุคฺคาโร, โสหิจฺจํ ติตฺติ ตปฺปนํฯ
๔๖๙.
กามํ ตฺวิฏฐํ นิกามญฺจ, ปริยตฺตํ ยถิจฺฉิตํ;
กยวิกฺกยิโก สตฺถ-, วาหา’ ปณิกวาณิชาฯ
๔๗๐.
วิกฺกยิโก ตุ วิกฺเกตา, กยิโก ตุ จ กายิโก;
อุตฺตมณฺโณ จ ธนิโก-, ธมณฺโณ ตุ อิณายิโกฯ
๔๗๑.
อุทฺธาโร ตุ อิณํ วุตฺตํ, มูลํ ตุ ปาภตํ ภเว;
สจฺจาปนํ สจฺจกาโร, วิกฺเกยฺยํ ปณิยฺยํ ติสุฯ
๔๗๒.
ปฏิทานํ ปริวตฺโต, นฺยาโส ตู’ปนิธีริโตฯ
๔๗๓.
อฏฺฐารสนฺตา สงฺขฺเยยฺเย, สงฺขฺยา เอกาทโย ติสุ;
สงฺขฺยาเน ตุ จ สงฺขฺเยยฺเย, เอกตฺเต วีสตาทโย;
วคฺคเภเท พหุตฺเตปิ, ตา อานวุติ นาริยํฯ
๔๗๔.
สตํ สหสฺสํ นิยุตํ, ลกฺขํ โกฏิ ปโกฏิโย;
โกฏิปโกฏิ นหุตํ, ตถา นินฺนหุตมฺปิ จฯ
๔๗๕.
อกฺโขภนีตฺถิยํ พินฺทุ, อพฺพุทญฺจ นิรพฺพุทํ;
อหหํ อพพํ เจวา-, ฏฏํ โสคนฺธิ กุปฺปลํฯ
๔๗๖.
กุมุทํ ปุณฺฑรีกญฺจ, ปทุมํ กถานมฺปิ จ;
มหากถานา’สงฺขฺเยยฺยา, นิ’จฺเจตาสุ สตาทิ จฯ
๔๗๗.
โกฏฺยาทิกํ ทสคุณํ, สตลกฺขคุณํ กมา;
จตุตฺโถ’ฑฺเฒน อฑฺฒุฑฺโฒ, ตติโยฑฺฒติโย ตถาฯ
๔๗๘.
อฑฺฒเตยฺโย ทิยฑฺโฒ ตุ, ทิวฑฺโฒ ทุติโย ภเว;
ตุลา,ปตฺถ,งฺคุลิ,วสา, ติธา มานมโถ สิยาฯ
๔๗๙.
จตฺตาโร วิหโย คุญฺชา, เทฺว คุญฺชา มาสโก ภเว;
เทฺว อกฺขา มาสกา ปญฺจ-, กฺขานํ ธรณมฏฺฐกํฯ
๔๘๐.
สุวณฺโณ ปญฺจธรณํ, นิกฺขํ ตฺวนิตฺถิ ปญฺจ เต;
ปาโท ภาเค จตุตฺเถถ, ธรณานิ ปลํ ทสฯ
๔๘๑.
ตุลา ปลสตํ จาถ, ภาโร วีสติ ตา ตุลา;
อโถ กหาปโณ นิตฺถี, กถฺยเต กริสาปโณฯ
๔๘๒.
กุฑุโว ปสโต เอโก, ปตฺโถ เต จตุโร สิยุํ;
อาฬฺหโก จตุโร ปตฺถา, โทณํ วาจตุรา’ฬฺหกํฯ
๔๘๓.
มานิกา จตุโร โทณา, ขารีตฺถี จตุมานิกา;
ขาริโย วีส วาโหถ, สิยา กุมฺโภ ทสมฺพณํฯ
๔๘๔.
อาฬฺหโก นิตฺถิยํ ตุมฺโภ, ปตฺโถ ตุ นาฬิ นาริยํ;
วาโห ตุ สกโฏ เจกา-, ทส โทณา ตุ อมฺพณํฯ
๔๘๕.
ปฏิวีโส จ โกฏฺฐาโส, อํโส ภาโค ธนํ ตุ โส;
ทพฺพํ วิตฺตํ สาปเตยฺยํ, วสฺว’ตฺโถ วิภโว ภเวฯ
๔๘๖.
โกโส หิรญฺญญฺจ กตา-, กตํ กญฺจน,รูปิยํ;
กุปฺปํ ตทญฺญํ ตมฺพาทิ, รูปิยํ ทฺวยมาหตํฯ
๔๘๗.
สุวณฺณํ กนกํ ชาต-, รูปํ โสณฺณญฺจ กญฺจนํ;
สตฺถุวณฺโณ หรี กมฺพุ, จารุ เหมญฺจ หาฏกํฯ
๔๘๘.
ตปนิยํ หิรญฺญํ ตพฺ-, เภทา จามีกรมฺปิ จ;
สาตกุมฺภํ ตถา ชมฺพุ-, นทํ สิงฺคี จ นาริยํฯ
๔๘๙.
รูปิยํ รชตํ สชฺฌุ, รูปี สชฺฌํ อโถ วสุ;
รตนญฺจ มณิ ทฺวีสุ, ปุปฺผราคาที ตพฺภิทาฯ
๔๙๐.
สุวณฺณํ รชตํ มุตฺตา, มณิ เวฬุริยานิ จ;
วชิรญฺจ ปวาฬนฺติ, สตฺตา’หุ รตนานิ’เมฯ
๔๙๑.
โลหิตงฺโก จ ปทุม-, ราโค รตฺตมณิปฺยถ;
วํสวณฺโณ เวฬุริยํ, ปวาฬอ วา จ วิทฺทุโมฯ
๔๙๒.
มสารคลฺลํ กพรมณิ, อถ มุตฺตา จ มุตฺติกํ;
รีติตฺถี อารกูโฏ วา, อมลํ ตฺว’พฺภกํ ภเวฯ
๔๙๓.
โลโห นิตฺถี อโย กาฬา, โสญฺจ ปารโท รโส;
กาฬติปุ ตุ สีสญฺจ, หริตาลํ ตุ ปีตนํฯ
๔๙๔.
จีนปิฏฺฐญฺจ สินฺทูรํ, อถ ตูโล ตถา ปิจุ; (จินปิฏฺฐํ)
ขุทฺทชํ ตุ มธุ ขุทฺทํ, มธุจฺฉิฏฐํ ตุ สิตฺถกํฯ
๔๙๕.
โคปาโล โคปโคสงฺขฺยา, โคมา ตุ โคมิโกปฺยถ;
อุสโภ พลีพทฺโธ จ, โคโณ โควสโภ วุโสฯ
๔๙๖.
วุทฺโธ ชรคฺคโว โสถ, ทมฺโม วจฺฉตโร สมา;
ธุรวาหี ตุ โธรยฺโห, โควินฺโทธิกโต ควํ ฯ
๔๙๗.
วโห จ ขนฺธเทโสถ, กกุโธ กกุ วุจฺจเต;
อโถ วิสาณํ สิงฺคญฺจ, รตฺตคาวี ตุ โรหิณีฯ
๔๙๘.
คาวี จ สิงฺคินี โค จ, วญฺฌา ตุ กถฺยเต วสา;
นวปฺปสูติกา เธนุ, วจฺฉกามา ตุ วจฺฉลาฯ
๔๙๙.
คคฺครี มนฺถนีตฺถี เทฺว, สนฺทานํ ทามมุจฺจเต;
โคมิฬฺโห โคมโยนิตฺถี, อโถ สปฺปิ ฆตํ ภเวฯ
๕๐๐. นวุทฺธฏํ ตุ โนนีตํ, ทธิมณฺฑํ ตุ มตฺถุ จ;
ขีรํ ทุทฺธํ ปโย ถญฺญํ, ตกฺกํ ตุ มถิตํปฺยถฯ
๕๐๑.
ขีรํ ทธิ ฆตํ ตกฺกํ, โนนีตํ ปญฺจ โครสา;
อุรพฺโภ เมณฺฑ เมสา จ, อุรโณ อวิ เอฬโกฯ
๕๐๒.
วสฺโส ตฺวโช ฉคลโก, โอฏฺโฐ ตุ กรโภ ภเว;
คทฺรโภ ตุ ขโร วุตฺโต, อุรณี ตุ อชี อชาฯ
อิติ เวสฺสวคฺโคฯ