๓.๔. อพฺยยวคฺค
๓.๔.๑. เอกตฺถนิปาตปท
๑๑๓๖.
อพฺยยํ วุจฺจเต ทานิ, จิรสฺสํ ตุ จิรํ ตถา;
จิเรน จิรรตฺตาย, สห สทฺธิ สมํ อมาฯ
๑๑๓๗.
ปุนปฺปุนํ อภิณฺหญฺจา, สกิ จา’ภิกฺขณํ มุหุํ;
วชฺชเน ตุ วินา นานา, อนฺตเรน ริเต ปุถุฯ
๑๑๓๘.
พลวํ สุฏฺฐุ จา’ตีวา, ติสเย กิมุต สฺว’ติ;
อโห ตุ กิ กิมู’ ทาหุ, วิกปฺเป กิมุโต’ท จฯ
๑๑๓๙.
อวฺหาเน โภ อเร อมฺโภ, หมฺโภ เร เช’งฺค อาวุโส;
เห หเร ถ กถํ กิสุ, นนุ กจฺจิ นุ กิ สมาฯ
๑๑๔๐.
อธุเน’ตรหี’ทานิ, สมฺปติ อญฺญทตฺถุ ตุ;
ตคฺเฆ’ กํเส สสกฺกญฺจา, ทฺธา กามํ ชาตุ เว หเวฯ
๑๑๔๑.
ยาวตา ตาวตา ยาว, ตาว กิตฺตาวตา ตถา;
เอตฺตาวตา จ กีเว’ติ, ปริจฺเฉทตฺถวาจกาฯ
๑๑๔๒.
ยถา ตถา ยเถเว’วํ, ยถานาม ยถาหิ จ;
เสยฺยถาปฺเย’วเมวํ วา, ตเถว จ ยถาปิ จฯ
๑๑๔๓.
เอวมฺปิ จ เสยฺยถาปิ, นาม โถริวา’ปิ จ;
ปฏิภาคตฺเถ ยถาจ, วิย ตถริวา’ปิ จฯ
๑๑๔๔.
สํ สามญฺจ สยํ จาถ, อาม สาหุ ลหู’ปิ จ;
โอปายิกํ ปติรูปํ, สาธฺเว’วํ สมฺปฏิจฺฉเนฯ
๑๑๔๕.
ยํ ตํ ยโต ตโต เยน, เตเน’ติ การเณ สิยุํ;
อสากลฺเย ตุ จน จิ, นิปฺผเล ตุ มุธา ภเวฯ
๑๑๔๖.
กทาจิ ชาตุ ตุลฺยา’ถ, สพฺพโต จ สมนฺตโต;
ปริโต จ สมนฺตาปิ, อถ มิจฺฉา มุสา ภเวฯ
๑๑๔๗.
นิเสเธ น อโนมา’ลํ, นหิ เจตุ สเจ ยทิ;
อนุกุลฺเย ตุ สทฺธญฺจ, นตฺตํ โทโส ทิวา ตฺว’เหฯ
๑๑๔๘.
อีสํ กิญฺจิ มนํ อปฺเป, สหสา ตุ อตกฺกิเต;
ปุเร คฺคโต ตุ ปุรโต, เปจฺจา’มุตฺรภวนฺตเรฯ
๑๑๔๙.
อโห หี วิมฺหเย ตุณฺหี, ตุ โมเน ถา’วิ ปาตุ จ;
ตงฺขเณ สชฺชุ สปทิ, พลกฺกาเร ปสยฺห จฯ
๑๑๕๐.
สุทํ โข อสฺสุ ยคฺเฆ เว,หา’ทโย ปทปูรเณ;
อนฺตเรน’นฺตรา อนฺโต, วสฺสํ นูน จ นิจฺฉเยฯ
๑๑๕๑.
อานนฺเท สญฺจ ทิฏฺฐา ถ, วิโรธกถเน นนุ;
กามปฺปเวทเน กจฺจิ, อุสูโยปคเม’ตฺถุ จฯ
๑๑๕๒.
เอวา’วธารเณ เญยฺยํ, ยถาตฺตํ ตุ ยถาาตถํ;
นีจํ อปฺเป, มหตฺยุ’จฺจํ, อถ ปาโต ปเค สมาฯ
๑๑๕๓.
นิจฺเจ สทา สนํ ปาโย, พาหุลฺเย พาหิรํ พหิ;
พหิทฺธา พาหิรา พาหฺเย, สีเฆ ตุ สณิกํ ภเวฯ
๑๑๕๔.
อตฺถํ อทสฺสเน ทุฏฺฐุ, นินฺทายํ, วนฺทเน นโม;
สมฺมา สุฏฺฐุ ปสงฺสายํ, อโถ สตฺตาย มตฺถิ จฯ
๑๑๕๕.
สายํ สาเย’ชฺช อตฺรา’เห, สุเว ตุ สฺเว อนาคเต;
ตโต ปเร ปรสุเว, หิยฺโย ตุ ทิวเส คเตฯ
๑๑๕๖.
ยตฺถ ยตฺร ยหิญฺจาถ, ตตฺถ ตตฺร ตหิตหํ;
อโถ อุทฺธญฺจ อุปริ, เหฏฺฐา ตุ จ อโธ สมาฯ
๑๑๕๗.
โจทเน อิงฺฆ หนฺทา’ถ, อารา ทูรา จ อารกา;
ปรมฺมุขา ตุ จ รโห, สมฺมุขา ตฺวา’วิ ปาตุ จฯ
๑๑๕๘.
สงฺสยตฺถมฺหิ อปฺเปว, อปฺเปวนาม นู’ติ จ;
นิทสฺสเน อิติ’ตฺถญฺจ, เอวํ กิจฺเฉ กถญฺจิ จฯ
๑๑๕๙.
หา เขเท สจฺฉิ ปจฺจกฺเข, ธุวํ ถิเร’วธารเณ;
ติโร ตุ ติริยํ จาถ, กุจฺฉายํ ทุฏฺฐุ กุ’จฺจเตฯ
๑๑๖๐.
สุวตฺถิ อาสิฏฺฐตฺถมฺหิ, นินฺทายํ ตุ ธี กถฺยเต;
กุหิญฺจนํ กุหิ กุตฺร, กุตฺถ กตฺถ กหํ กฺว ถฯ
๑๑๖๑.
อิเห’ธา’ตฺร ตุ เอตฺถา’ตฺถ, อถ สพฺพตฺร สพฺพธิ;
กทา กุทาจนํ จาถ, ตทานิ จ ตทา สมาฯ
อิติ เอกตฺถนิปาตปทํฯ