ทิวาทิคณ
อถ ทิวาทิคโณ วุจฺจเตฯ
อิธ ธาตูนํ กโม อนฺตกฺขรวเสน วตฺตพฺโพ สพฺพโส สทิสรูปตฺตาฯ
มุจ, วิจ, ยุช, ลุช, วิช, คท, ปท, มท, วิท, อิธ, กุธ, คิธ, พุธ, ยุธ, วิธ, สิธ, สุธ มน, หน, กุป, ทีป, ลุป, วป, สุป, ทิวุ, สิวุ, ตส, ตุส, ทิส, ทุส, สิส, สุส, ทห, นห, มุหฯ
๖๖๓. ทิวาทีหิ ยก [ก. ๔๔๗; รู. ๕๑๐; นี. ๙๒๘; จํ. ๑.๑.๘๗; ปา. ๓.๑.๖๙]ฯ
ทิวาทีหิ กฺริยตฺเถหิ กตฺตริ กานุพนฺโธ ยปจฺจโย โหติฯ
ทิพฺพติฯ
มุจ-มุตฺติยํ, ยสฺส ปุพฺพรูปตฺตํ, มุจฺจติ, วิมุจฺจติฯ อกมฺมกตฺตา สุทฺธกมฺมรูปํ น ลพฺภติฯ
การิเต-โมเจติ, โมจยติ, โมจาเปติ, โมจาปยติฯ
กมฺเม-โมจียติ, โมจาปียติ, มุจฺจตุ, ทุกฺขา มุจฺจนฺตุฯ
สฺสตฺยาทิมฺหิ ธาตฺวนฺตสฺส กฺโข, โมกฺขติ, โมกฺขนฺติฯ
วิจ-วิเวเก, วิวิจฺจติ, วิวิจฺจนฺติฯ
การิเต-วิเวเจติ, วิเวจยติ, วิเวจาเปติ, วิเวจาปยติฯ
กมฺเม-วิเวจียติ, วิเวจาปียติ อิจฺจาทิฯ
ยุช-ยุตฺติยํ, ยุชฺชติ, ยุชฺชนฺติฯ
ลุช-วินาเส, ลุชฺชติ, ลุชฺชนฺติฯ
วิช-ภย, จลเนสุ, สํวิชฺชติ, สํวิชฺชนฺติฯ
การิเต-สํเวเชติ, สํเวชยติ, สํเวเชนฺติ, สํเวชยนฺติ อิจฺจาทิฯ
คท-คชฺชเน, เมโฆ คชฺชติ, คชฺชนฺติฯ
ปท-คติมฺหิ, อุปฺปชฺชติ, อุปฺปชฺชนฺติ, นิปชฺชติ, วิปชฺชติ, สมฺปชฺชติ, อาปชฺชติ, สมาปชฺชติ, ปฏิปชฺชติฯ
กมฺเม-เตน อาปตฺติ อาปชฺชติ, ฌานํ สมาปชฺชติ, มคฺโค ปฏิปชฺชติฯ
กฺยมฺหิ ปเรปิ ยก โหติ, เตน อาปตฺติ อาปชฺชียติฯ ฌานํ สมาปชฺชียติ, มคฺโค ปฏิปชฺชียติฯ
การิเต-อุปฺปาเทติ, อุปฺปาทยติ, นิปฺผาเทติ, นิปฺผาทยติฯ สมฺปาเทติ, สมฺปาทยติ, อาปาเทติ, อาปาทยติ, ปฏิปาเทติ, ปฏิปาทยติ, ปฏิปชฺชาเปติ, ปฏิปชฺชาปยติฯ
กมฺเม-อุปฺปาทียติ, นิปฺผาทียติ, สมฺปาทียติ, อาปาทียติ, ปฏิปาทียติฯ
อุปฺปชฺชตุ, อุปฺปชฺชนฺตุ, อุปฺปชฺเชยฺย, อุปฺปชฺเชยฺยุํ, กินฺติ นุ โข สทฺธิวิหาริกสฺส ปตฺโต อุปฺปชฺชิเยถ, จีวรํ อุปฺปชฺชิเยถ, ปริกฺขาโร อุปฺปชฺชิเยถาติ [มหาว. ๖๗] อิมานิ ปน กตฺตุ, กมฺมรูปานิฯ
อีอาทิมฺหิ-อุปฺปชฺชิ, นิปชฺชิ, วิปชฺชิ, สมฺปชฺชิ, อาปชฺชิ, สมาปชฺชิ, ปฏิปชฺชิฯ
๖๖๔. กฺวจิ วิกรณานํ [ก. ๕๑๗; รู. ๔๘๘; นี. ๑๑๐๕]ฯ
วิกรณานํ กฺวจิ โลโป โหติฯ
จกฺขุํ อุทปาทิ, ญาณํ อุทปาทิ, วิชฺชา อุทปาทิ, อาโลโก อุทปาทิ [สํ. นิ. ๕.๑๐๘๑] อิจฺจาทิ, อุปฺปชฺชิํสุ, นิปชฺชิํสุฯ
มท-อุมฺมาเท, มชฺชติ, มชฺชนฺติฯ
วิท-สตฺตายํ, วิชฺชติ, สํวิชฺชติฯ
อิธ-สมิทฺธิยํ, อิชฺฌติ, สมิชฺฌติฯ
กุธ-โกเป, กุชฺฌติ, กุชฺฌนฺติฯ
พุธ-อวคมเน, พุชฺฌติ, สมฺพุชฺฌติฯ
ปฏิปุพฺโพ นิทฺทกฺขเย วิกสเน จ, ปฏิพุชฺฌติฯ
กมฺเม-เตน ธมฺโม พุชฺฌติ, ธมฺมา พุชฺฌนฺติ, พุชฺฌเร, พุชฺฌียติ, พุชฺฌียนฺติฯ
การิเต-โพเธติ, โพธยติ, โพธาเปติ, โพธาปยติ, พุชฺฌาเปติ, พุชฺฌาปยติฯ
ยุธ-สมฺปหาเร, มลฺโล มลฺเลน สทฺธิํ ยุชฺฌติ, ทฺเว เสนา ยุชฺฌนฺติ, ทฺเว เมณฺฑา ยุชฺฌนฺติ, ทฺเว อุสภา ยุชฺฌนฺติ, ทฺเว หตฺถิโน ยุชฺฌนฺติ, ทฺเว กุกฺกุฏา ยุชฺฌนฺติฯ
กมฺเม-ยุชฺฌียติ, ยุชฺฌียนฺติฯ
การิเต-โยเธติ, โยธยติ, ยุชฺฌาเปติ, ยุชฺฌาปยติ, ‘‘โยเธถ มารํ ปญฺญาวุเธนา’’ติ [ธ. ป. ๔๐] ปาฬิฯ
วิธ-ตาฬเน, สเรน มิคํ วิชฺฌติ, ธมฺมํ ปฏิวิชฺฌติ, ปฏิวิชฺฌนฺติฯ
กมฺเม กตฺตุสทิสมฺปิ รูปํ โหติ, เตน ธมฺโม ปฏิวิชฺฌติ, ธมฺมา ปฏิวิชฺฌนฺติ, ปฏิวิชฺฌียติ, ปฏิวิชฺฌียนฺติฯ
การิเต-เวเธติ, เวธยติ, ปฏิเวเธติ, ปฏิเวธยติ, อิจฺจาทิฯ
สิธ-สํสิทฺธิยํ, สิชฺฌติ, สิชฺฌนฺติ, สิชฺฌเรฯ
การิเต มหาวุตฺตินา อิสฺส อาตฺตํ, สาเธติ, สาธยติ, สาเธนฺติ, สาธยนฺติฯ
กมฺเม-สาธียติ, สาธียนฺติ อิจฺจาทิฯ
สุธ-สุทฺธิยํ, สุชฺฌติ, สุชฺฌนฺติ, วิสุชฺฌติ, ปริสุชฺฌติฯ
การิเต-โสเธติ, โสธยติฯ
มน-มญฺญนายํ, มญฺญติ, อวมญฺญติ, อติมญฺญติ, มญฺญนฺติ, อวมญฺญนฺติ, อติมญฺญนฺติ อิจฺจาทิฯ
หน-วิฆาต, สงฺฆาเตสุ, หญฺญติ, วิหญฺญติ, หญฺญนฺติ, วิหญฺญนฺติ อิจฺจาทิฯ
กุป-โกเป, ปโร ปรสฺส กุปฺปติ, กุจฺฉิวาโต กุปฺปติ, โรโค กุปฺปติ, ปฏิกุปฺปติ, เตโชธาตุ ปกุปฺปติ [ม. นิ. ๑.๓๐๕]ฯ
การิเต-โกเปติ, โกปยติ อิจฺจาทิฯ
ทีป-ทิตฺติยํ, ทิปฺปติ, ทิปฺปนฺติ, ปุเร อธมฺโม ทิปฺปติ [จูฬว. ๔๓๗]ฯ
กมฺเม-ทีปียติ, ทีปียนฺติฯ
การิเต ครุปนฺตตฺตา น วุทฺธิ, ทีเปติ, ทีปยติ, ทีเปนฺติ, ทีปยนฺติ อิจฺจาทิฯ
ลุป-อทสฺสเน, ลุปฺปติ, ลุปฺปนฺติฯ
การิเต-โลเปติ, โลปยติ อิจฺจาทิฯ
วป-พีชนิกฺเขเป, วปฺปติ, วปฺปนฺติ อิจฺจาทิฯ
สุป-สุปฺปเน, สุปฺปติ, สุปฺปนฺติฯ
มหาวุตฺตินา อาทิวุทฺธิ, โสปฺปติ, โสปฺปนฺติฯ
สมุ-อุปสเม นิวาเส จ, สมฺมติ, วิสมฺมติ, อุปสมฺมติ, วูปสมฺมติ, อสฺสเม สมฺมติ, ยตฺถ สมฺมติ เตมิโย [ชา. ๒.๒๒.๗๓], สมฺมนฺติฯ การิเต น วุทฺธิ, สเมติ, วูปสเมติ อิจฺจาทิฯ
ทิวุ-กีฬายํ วิชิคีสายํ พฺยวหาเร ถุติ, กนฺติ, คติ, สตฺตีสุ จ, ‘ตวคฺควรณานํ เย จวคฺคพยญา’ติ ยมฺหิ วสฺส พตฺตํ, ‘วคฺคลเสหิ เต’ติ ยสฺส พตฺตํ, ทิพฺพติ, ทิพฺพนฺติ อิจฺจาทิฯ
สิวุ-สํสิพฺพเน, สิพฺพติ, สิพฺพนฺติ, สิพฺเพยฺย วา สิพฺพาเปยฺย วา [ปาจิ. ๑๗๖] อิจฺจาทิฯ
ตส-สนฺตาเส, ตสฺสติฯ
มหาวุตฺตินา ตสฺส ตฺรตฺตํ, อุตฺรสฺสติ, อุพฺพิชฺชตีติ อตฺโถฯ ตสฺสติ, ปริตสฺสติ, ปิปาสตีติ อตฺโถฯ
การิเต-ตาเสติ, ตาสยติ อิจฺจาทิฯ
ตุส-ปีติมฺหิ, ตุสฺสติ, สนฺตุสฺสติฯ
กมฺเมปิ-ตุสฺสติ, สนฺตุสฺสติ, ตุสฺสียติฯ
การิเต-โตเสติ, โตสยติ อิจฺจาทิฯ
ทิส-ปญฺญายเน, ทิสฺสติ, ปทิสฺสติ, สนฺทิสฺสติฯ ทิสฺสนฺติ พาลา อพฺยตฺตา [มหาว. ๗๖], นิมิตฺตานิ ปทิสฺสนฺติ [พุ. วํ. ๒.๘๒], อิเม ธมฺมา มยิ สนฺทิสฺสนฺติ, อหญฺจ อิเมสุ ธมฺเมสุ สนฺทิสฺสามิ [ม. นิ. ๓.๒๕๓ (โถกํ วิสทิสํ)]ฯ
ทุส-ปฏิฆาเต, ทุสฺสติฯ โทสเนยฺเยสุ ทุสฺสติฯ ปทุสฺสติ, ทุสฺสนฺติ, ปทุสฺสนฺติฯ
การิเต ทีโฆ, ทูเสติ, ทูสยติฯ
กมฺเม-ทูสียติ อิจฺจาทิฯ
สิส-อสพฺพโยเค, สิสฺสติ, อวสิสฺสติฯ สรีรานิ อวสิสฺสนฺติฯ
การิเต-เสเสติ, เสสยติ อิจฺจาทิฯ
สุส-สุสฺสเน, สุสฺสติฯ อฏฺฐิ จ นฺหารุ จ จมฺมญฺจ อวสิสฺสตุ, อุปสุสฺสตุ เม สรีเร มํสโลหิตํ [ม. นิ. ๒.๑๘๔ (โถกํ วิสทิสํ)] อิจฺจาทิฯ
ทห-ทาเห, ห, ยานํ วิปริยาโย, ทยฺหติ, ทยฺหนฺติ, เอกจิตกมฺหิ ทยฺหเรฯ
การิเต-ทาเหติ, ทาหยติ อิจฺจาทิฯ
นห-พนฺธเน, สนฺนยฺหติ, สนฺนยฺหนฺติ อิจฺจาทิฯ
มุห-มุยฺหเน, มุยฺหติ, สมฺมุยฺหติ, สมฺมุยฺหามิ, ปมุยฺหามิฯ สพฺพา มุยฺหนฺติ เม ทิสา [ชา. ๒.๒๒.๒๑๘๕]ฯ
การิเต-โมเหติ, โมหยติ อิจฺจาทิฯ
ทิวาทิคโณ นิฏฺฐิโตฯ