ตนาทิคณ
อถ ตนาทิคโณ วุจฺจเตฯ
อาป, กร, ตน, สกฯ
๖๘๐. ตนาทิตฺโว [ก. ๔๕๑; รู. ๕๒๐; นี. ๙๓๒; จํ. ๑.๑.๙๗; ปา. ๓.๑.๗๙]ฯ
ตนาทีหิ ปรํ โอปจฺจโย โหติฯ
ตโนติฯ
อาป-ปาปุณเน ปปุพฺโพฯ ธาตฺวนฺตสฺส ทฺวิตฺตํ รสฺโส จ, ปปฺโปติ, ปปฺโปนฺติฯ
กมฺเม-ปาปียติ, ปาปียนฺติฯ
การิเต-ปาเปติ, ปาปยติฯ
กมฺเม-ปาปียติ ปาปียนฺติ อิจฺจาทิฯ
กร-กรเณ, กโรติ, กโรนฺติฯ
กมฺเม-กรียติ, กรียนฺติฯ
‘ตวคฺควรณานํ เย จวคฺคพยญา’ติ ยมฺหิ ธาตฺวนฺตสฺส ยตฺตํ, กยฺยติ, กยฺยนฺติ, กยฺยเร, กยฺยเต, กยฺยนฺเตฯ
การิเต-กาเรติ, การยติ, กาเรนฺติ, การยนฺติ, การาเปติ, การาปยติ, การาเปนฺติ, การาปยนฺติฯ
๖๘๑. กรสฺส โสสฺส กุํ [ก. ๕๑๑; รู. ๕๒๑; นี. ๑๑๒๔]ฯ
โอ-การสหิตสฺส กรสฺส กุํ โหติ มิ, เมสุ ปเรสุฯ
กุมฺมิ, กุมฺม, ‘‘ภตฺตุ อปจิติํ กุมฺมิ [ชา. ๑.๓.๑๒๖], ธมฺมสฺสาปจิติํ กุมฺมี’’ติ [ชา. ๒.๒๒.๑๗๕๒] ปาฬีฯ
๖๘๒. กโรติสฺส โข [ก. ๕๙๔; รู. ๕๘๒; นี. ๑๑๙๘]ฯ
ปาทิโต ปรสฺส กรธาตุสฺส กฺวจิ โข โหติฯ
สงฺขโรติ, สงฺขโรนฺติ, อภิสงฺขโรติ, อภิสงฺขโรนฺติฯ
กมฺเม-สงฺขรียติ, สงฺขรียนฺติฯ
การิเต-สงฺขาเรติ, สงฺขารยติฯ
ณาปิมฺหิ น วุทฺธิ, สงฺขราเปติ, สงฺขราปยติฯ
กมฺเม-สงฺขารียติ, สงฺขราปียติฯ
๖๘๓. กรสฺส โสสฺส กุพฺพกุรุกยิรา [ก. ๕๑๑-๒; รู. ๕๒๑-๒; นี. ๑๐๗๗-๘-๙-๑๐; จํ. ๕.๒.๑๐๓; ปา. ๖.๔.๑๑๐]ฯ
โอ-การสหิตสฺส กรสฺส กุพฺพ, กุรุ, กยิรา โหนฺติ วา นฺต, มาน, ตฺยาทีสุ, มหาวุตฺตินา วิกปฺเปน กุสฺส กฺรุตฺตํฯ
กุพฺพติ กุพฺพนฺติ, กฺรุพฺพติ, กฺรุพฺพนฺติฯ
ปรฉกฺเก-กุพฺพเต, กฺรุพฺพเต, กุพฺพนฺเต, กฺรุพฺพนฺเต, กุรุเต, กยิรติ, กยิรนฺติ, กยิรสิ, กยิรถ, กยิรามิ, กยิราม, กยิรเต, กยิรนฺเตฯ
กโรตุ, สงฺขโรตุ, กุพฺพตุ, กฺรุพฺพตุ, กุรุตุ, อคฺฆํ กุรุตุ โน ภวํ [ที. นิ. ๒.๓๑๘], กยิรตุฯ
กเรยฺย, สงฺขเรยฺย, กุพฺเพยฺย, กฺรุพฺเพยฺย, กยิเรยฺยฯ
๖๘๔. ฏา [ก. ๕๑๗; รู. ๔๘๘; นี. ๑๑๐๕]ฯ
กยิราเทสโต ปรสฺส เอยฺยวิภตฺติสฺส ฏานุพนฺโธ อา โหติ วาฯ
โส ปุญฺญํ กยิรา, ปุญฺญํ เจ ปุริโส กยิรา [ธ. ป. ๑๑๘], กยิรา นํ ปุนปฺปุนํ [ธ. ป. ๑๑๘]ฯ
๖๘๕. กยิเรยฺยสฺเสยฺยุมาทีนํ [ก. ๕๑๗; รู. ๔๘๘; นี. ๑๐๘๓-๔-๕-๖-๗]ฯ
กยิราเทสโต ปรสฺส เอยฺยุํอาทีนํ เอยฺยสทฺทสฺส โลโป โหติฯ
กยิรุํ, กยิเรยฺยุํ, กยิราสิ, กยิเรยฺยาสิ, กยิราถ, กยิเรยฺยาถ, กยิรามิ, กยิเรยฺยามิ, กยิราม, กยิเรยฺยามฯ
๖๘๖. เอถสฺสา [ก. ๕๑๗; รู. ๔๘๘; นี. ๑๐๘๒]ฯ
กยิราเทสโต ปรสฺส เอถสฺส เอ-การสฺส อา โหติ วาฯ
โส กยิราถ, ทีปํ กยิราถ ปณฺฑิโต [ธ. ป. ๒๘], กยิรา เจ กยิราเถนํ [ธ. ป. ๓๑๓; สํ. นิ. ๑.๘๙]ฯ
อีอาทิมฺหิ-อกริ, กริ, สงฺขริ, อภิสงฺขริ, อกุพฺพิ, กุพฺพิ, อกฺรุพฺพิ, กฺรุพฺพิ, อกยิริ, กยิริ, อกรุํ, กรุํ, สงฺขรุํ, อภิ, สงฺขรุํ, อกริํสุ, กริํสุ, สงฺขริํสุ, อภิสงฺขริํสุ, อกุพฺพิํสุ, กุพฺพิํสุ, อกฺรุพฺพิํสุ, กฺรุพฺพิํสุ, อกยิริํสุ, กยิริํสุ, อกยิรุํ, กยิรุํฯ
๖๘๗. กา อีอาทีสุ [ก. ๔๙๑; รู. ๕๒๓; นี. ๙๘๓]ฯ
อีอาทีสุ สโอการสฺส กรสฺส กา โหติ วาฯ
๖๘๘. ทีฆา อีสฺส [ก. ๕๑๗; รู. ๔๘๘; นี. ๑๑๐๕]ฯ
อา, เอ, อูทีเฆหิ ปรสฺส อีวจนสฺส สิ โหติ วาฯ
อฏฺฐาสิ, อทาสิ, วเทสิ, วชฺเชสิ, ภาเวสิ, กาเรสิอนุโภสิ, อโหสิ อิจฺจาทิฯ
โส อกาสิ, เต อกํสุ, คาถายํ ‘‘อกํสุ สตฺถุวจน’’นฺติ [ชา. ๒.๒๒.๕๖๔] ปาฬิฯ อกาสุํ, ตฺวํ อกาสิฯ มา ตุมฺเห เอวรูปํ อกตฺถ [คเวสิตพฺพํ], มากตฺถ ปาปกํ กมฺมํ, อาวี วา ยทิ วา รโห [อุทา. ๔๔]ฯ อกาสิตฺถ, อหํ อกาสิํ, มยํ อกาสิมฺหา, อกมฺหาฯ โภเคสุ วิชฺชมาเนสุ, ทีปํ นากมฺห อตฺตโน [ชา. ๑.๔.๕๓]ฯ โส อกาฯ ‘‘ตโต เอกสตํ ขตฺเย, อนุยนฺเต ภวํ อกา’’ติ [ชา. ๒.๒๐.๙๔] ปาฬิฯ อกาสิตฺถ วา, อหํ อกํ, อกรํ วาฯ ‘‘ตสฺสาหํ วจนํ นากํ, ปิตุ วุทฺธสฺส ภาสิต’’นฺติ [ชา. ๒.๑๗.๑๓๔] ปาฬิฯ
การิเต-โส กาเรสิ, การยิ, การาเปสิ, การาปยิ, เต กาเรสุํ, การยุํ, การาเปสุํ, การาปยุํ อิจฺจาทิฯ
กริสฺสติ สงฺขริสฺสติ, กุพฺพิสฺสติ, กฺรุพฺพิสฺสติ, กยิริสฺสติ อิจฺจาทิฯ
‘‘หรสฺส จาหง สฺเส’ติ สฺเสน สห กรสฺส รการสฺส อาหง โหติ, กาหติ, กาหนฺติ, กถํ กาหนฺติ ทารกา [ชา. ๒.๒๒.๑๘๔๙]ฯ
อิญาคเม-กาหิติ, กาหินฺติ อิจฺจาทิฯ กาหสิ, กาหถฯ กาหามิ กุสลํ พหุํ [ชา. ๑.๔.๕๖], กาหาม ปุญฺญสญฺจยํ [อป. เถร ๑.๑.๔๐๑]ฯ
‘อาอีอาทีสู’ติ สุตฺเต โยควิภาเคน สฺสตฺยาทีสุปิ กา โหติ, สํโยเค รสฺสตฺตํ, กสฺสติ, กสฺสนฺติ, กสฺสสิ, กสฺสถ, กสฺสามิ, กสฺสาม, กสฺสํ ปุริสการิยํ [ชา. ๒.๒๒.๑๓๑]ฯ
สฺสาทิมฺหิ-อกาหา, อกริสฺสา อิจฺจาทิฯ
ตนุ-วิตฺถาเร, ตโนติฯ
ปรสฺสรโลโป-ตโนนฺติฯ
๖๘๙. โอวิกรณสฺสุ ปรฉกฺเก [ก. ๕๑๑; รู. ๕๒๑; นี. ๑๐๒๔]ฯ
ปรฉกฺเก ปเร โอวิกรณสฺส อุ โหติฯ
ตนุเต, ตนุนฺเตฯ
‘ยวา สเร’ติ อุสฺส วตฺเต-ตนฺวนฺเตฯ
๖๙๐. ปุพฺพฉกฺเก วา กฺวจิ [ก. ๕๑๑; รู. ๕๒๑; นี. ๑๐๒๔]ฯ
ปุพฺพฉกฺเก โอวิกรณสฺส กฺวจิ อุ โหติ วาฯ
ตนุติ, กุรุตุฯ
กฺวจีติ กึ? กโรติฯ
วาติ กึ? ตโนติฯ
กมฺเม-ตนียติ, ตญฺญติฯ
๖๙๑. ตนสฺสา วา [ก. ๕๑๗; รู. ๔๘๘; นี. ๑๑๐๕]ฯ
ตนธาตุสฺส น-การสฺส อา โหติ วา กฺยมฺหิฯ
ตายติ, ตายนฺติ, ปตายติ, ปตายนฺติฯ ‘‘อิโต’ทานิ ปตายนฺติ, สูจิโย พลิสานิ จา’’ติ [ชา. ๑.๖.๘๔] ปาฬิฯ ตายเต, ตายนฺเตฯ
สก-สตฺติยํ, สกฺโกติ, สกฺโกนฺติ, สกฺโกสิ, สกฺโกถ, สกฺโกมิ, สกฺโกมฯ
ตนาทิคโณ นิฏฺฐิโตฯ