กฺยาทิคณ
อถ กฺยาทิคโณ วุจฺจเตฯ
กี, ชิ, ญา, ธู, ปุ, ภู, มา, มู, ลูฯ
๖๗๑. กฺยาทีหิ กฺณา [ก. ๔๔๙; รู. ๕๑๓; นี. ๙๓๐; จํ. ๑.๑.๑๐๑ …เป.… ๓.๑.๘๑]ฯ
กีอิจฺจาทีหิ กฺริยตฺเถหิ ปรํ กตฺตริ กานุพนฺโธ ณาปจฺจโย โหติฯ
๖๗๒. กฺณากฺนาสุ รสฺโส [ก. ๕๑๗; รู. ๔๘๘; นี. ๑๑๐๕; จํ. ๖.๑.๑๐๘; ปา. ๗.๓.๘๐]ฯ
เอเตสุ ทีฆธาตูนํ รสฺโส โหติฯ
กี-ทพฺพวินิมเย, กิณาติ, กิณนฺติ, วิกฺกิณาติ, วิกฺกิณนฺติฯ
กมฺเม-กียติ, กิยฺยติ, วิกฺกียติ, วิกฺกิยฺยติ, วิกฺกิยฺยนฺติฯ
การิเต-วิกฺกาเยติ, วิกฺกายยติ, กีณาเปติ, กีณาปยติ อิจฺจาทิฯ
๖๗๓. ชฺยาทีหิ กฺนา [ก. ๔๔๙; รู. ๕๑๓; นี. ๙๓๐]ฯ
ชิอิจฺจาทีหิ กตฺตริ กานุพนฺโธ นาปจฺจโย โหติฯ
ชินาติ, ชินนฺติฯ
กมฺเม-ชียติ, ชิยฺยติ, ชินียติ, ชินิยฺยติฯ
การิเต-ชยาเปติ, ชยาปยติ, ปราเชติ, ปราชยติ, ปราเชนฺติ, ปราชยนฺติ, ชินาเปติ, ชินาปยติ, อชินิ, ชินิ, อชินิํสุ, ชินิํสุ, ชินิสฺสติ, ชินิสฺสนฺติ อิจฺจาทิฯ
ญา-อวโพธเนฯ
๖๗๔. ญาสฺส เน ชา [ก. ๔๗๐; รู. ๕๑๔; นี. ๙๕๐; จํ. ๖.๑.๑๐๗; ปา. ๗.๓.๗๐, ๗๙]ฯ
นาปจฺจเย ปเร ญาสฺส ชา โหติฯ
ชานาติ, ปชานาติ, อาชานาติ, สญฺชานาติ, วิชานาติ, อภิชานาติ, ปริชานาติ, ปฏิชานาติ, ชานนฺติฯ
กมฺเม-ญายติ, ปญฺญายติ, อญฺญายติ, สญฺญายติ, วิญฺญายติ, อภิญฺญายติ, ปริญฺญายติ, ปฏิญฺญายติ, ญายนฺติฯ
การิเต-ญาเปติ, ญาปยติ, ญาเปนฺติ, ญาปยนฺติ, ชานาเปติ, ชานาปยติ, ชานาเปนฺติ, ชานาปยนฺติฯ
กมฺเม-ญาปียติ, สญฺญาปียติ, ชานาปียติฯ
๖๗๕. ญาสฺส สนาสฺส นาโย ติมฺหิ [ก. ๕๐๙; รู. ๕๑๖; นี. ๑๐๒๒]ฯ
นาสหิตสฺส ญาสฺส นาโย โหติ ติมฺหิ, สุตฺตวิภตฺติยา อนฺติ, อนฺเตสุ จฯ
นายติฯ วิเจยฺย วิเจยฺย อตฺเถ ปนายตีติ โข ภิกฺขเว วิปสฺสีติ วุจฺจติ [ที. นิ. ๒.๔๑-๔๔]ฯ นายนฺติฯ ‘‘อนิมิตฺตา น นายเร’’ติ [วิสุทฺธิ ๑.๑๗๔] ปาฬิฯ
เอยฺยาทิมฺหิ-ชาเนยฺย, ชาเนยฺยุํ, ชาเนยฺยาสิ, ชาเนยฺยาถ, ชาเนยฺยามิ, ชาเนยฺยามฯ
อุตฺเต-ชาเนยฺยามุฯ
เอยฺยามสฺส เอมุตฺเต ‘‘กถํ ชาเนมุ ตํ มย’’นฺติ [ชา. ๒.๒๒.๗] ปาฬิฯ
๖๗๖. เอยฺยสฺสิยาญา วา [ก. ๕๐๘; รู. ๕๑๕; นี. ๑๐๒๑]ฯ
ญาโต เอยฺยสฺส อิยา, ญา โหนฺติ, วาสทฺเทน เอยฺยุมาทีนมฺปิ ญู, ญาสิ, ญาถ, ญามิ, ญามาเทสา โหนฺติ, เอยฺยมิจฺจสฺส ญญฺจฯ
ชานิยาฯ
๖๗๗. ญามฺหิ ชํ [ก. ๔๗๐; รู. ๕๑๔; นี. ๙๕๐]ฯ
ญาเทเส ปเร สนาสฺส ญาสฺส ชํ โหติฯ
ชญฺญา, วิชญฺญาฯ
สุตฺตวิภตฺเตน ญูอาทีสุปิ ชํ โหติฯ ‘‘ปาปํ กตฺวา มา มํ ชญฺญูติ อิจฺฉติ [สุ. นิ. ๑๒๗; วิภ. ๘๙๔ ‘ชญฺญา’ติ], วิเวกธมฺมํ อหํ วิชญฺญํ [คเวสิตพฺพํ], ชญฺญามุ เจ สีลวนฺตํ วทญฺญุ’’นฺติ [ชา. ๒.๒๒.๑๓๐๑] ปาฬีฯ ‘ชญฺญาสิ, ชญฺญาถ, ชญฺญามิ, ชญฺญามา’ติปิ ยุชฺชติฯ
๖๗๘. อีสฺสตฺยาทีสุ กฺนาโลโป [ก. ๕๑๗; รู. ๔๘๘; นี. ๑๑๐๕]ฯ
กฺนาสฺส โลโป โหติ วา อีอาทิมฺหิ สฺสตฺยาทิมฺหิ จฯ
อญฺญาสิ, อพฺภญฺญาสิ, อชานิ, อญฺญาสุํ, อญฺญํสุ, อพฺภญฺญํสุ, ชานิํสุ, อญฺญาสิ, อพฺภญฺญาสิ, อชานิ, อญฺญิตฺถ, ชานิตฺถ, อญฺญาสิํ, อพฺภญฺญาสิํ, อชานิํ, ชานิํ, อญฺญาสิมฺหา, อชานิมฺหา, ชานิมฺหา, ญาสฺสติ, ชานิสฺสติ, ญาสฺสนฺติ, ชานิสฺสนฺติฯ
กมฺเม-วิญฺญายิสฺสติ, วิญฺญายิสฺสนฺติฯ
๖๗๙. สฺสสฺส หิ กมฺเม [ก. ๕๑๗; รู. ๔๘๘; นี. ๑๑๐๕]ฯ
ญาโต สฺสสฺส หิ โหติ วา กมฺเมฯ
ปญฺญายิหิฯ ‘‘ปญฺญายิหินฺติ เอตา, ทหรา’’ติ [ชา. ๒.๑๗.๑๙๗] ปาฬิฯ ปญฺญายิสฺสติ, ปญฺญายิสฺสนฺติ อิจฺจาทิฯ
ธู-วิธุนเน, กฺนามฺหิ รสฺโส, ธุนาติ, ธุนนฺติฯ
กมฺเม-ธุนียติ, ธุนียนฺติฯ
การิเต-ธุนาเปติ, ธุนาปยติฯ
ปุ-โสธเน, ปุนาติ, ปุนนฺติฯ
ภู-ปตฺติยํ, รสฺโส, อภิสมฺภุนาติ, อภิสมฺภุนนฺติฯ นาสฺส ณตฺเต-อภิสมฺภุณาติ, อภิสมฺภุณนฺติฯ
มา-ปริมาเณ, มหาวุตฺตินา ธาตฺวนฺตสฺส อิตฺตํ, มินาติ, นิมฺมินาติฯ
กมฺเม-อุปมียติ, อุปมียนฺติ, นิมฺมียติ, นิมฺมียนฺติฯ
การิเต-นครํ มาเปติ, มาปยติ, มาปียติ, มาปียนฺติ, นิมฺมินิ, นิมฺมินิํสุ, มาเปสิ, มาปยิ, มาเปสุํ, มาปยุํ, นิมฺมินิสฺสติ, นิมฺมินิสฺสนฺติ, มาเปสฺสติ, มาเปสฺสนฺติ อิจฺจาทิฯ
มู-พนฺธเน, มุนาติฯ
ลู-เฉทเน, รสฺสตฺตํ, ลุนาติ, ลุนนฺติฯ
กมฺเม-ลูยติ, ลูยนฺติฯ
การิเต-ลาวยติ, ลาวยนฺติฯ
กมฺเม-ลาวียติ อิจฺจาทิฯ
กฺยาทิคโณ นิฏฺฐิโตฯ